A PARROQUIA DE ERBOEDO NA XEOGRAFÍA XERAL DO REINO PUBLICADA POR CARRÉ ALDAO EN 1928

Nacido na Coruña en 1859, Uxío Carré Aldao foi un libreiro e escritor en lingua galega e castelá. No ano 1891 faise cargo da libraría de Andrés Martínez Salazar e da imprenta de Domingo Puga, onde tiña lugar unha tertulia galeguista, coñecida como A Cova Céltica, da que Carré era o principal animador.

Na súa imprenta ían aparecer gran parte dos libros dos autores galegos da época. Foi membro da Liga Galega (1897) e de Solidaridade Galega (1907), ademais de ser un dos fundadores da Real Academia Galega, así como membro da Real Academia da Historia.

Carré casou con Purificación Alvarellos Pena, con quen tivo 11 fillos, aos que lles inculcou as súas inclinacións literarias. Algún deles, Uxío, Leandro e Lois Carré Alvarellos foron escritores, así como as súas netas May Carré e María del Pilar Carré, que se dedicaron á novela rosa.

Algunha das súas obras foron Brétemas (1896); Raiolas (1898); Apuntes para la historia de la imprenta y el periodismo (1901); La literatura gallega en el siglo XIX (1903); Influencia de los catalanes en el progreso de la industria pesquera en Galicia (1904); Idioma y literatura de Galicia (1908); Guerra de la Independencia en Galicia. El Alzamiento contra los franceses (1908); Influencias de la literatura gallega en la castellana (1915); Contos de forxa (1919) ou, A terra chama (1925).

En 1928, catro anos da súa morte, publica o tomo dedicado á provincia da Coruña da Geografía General del Reino de Galicia, unha auténtica xoia, unha obra sublime na que Carré dá un paseo polo máis profundo de cada un dos concellos galegos debullando a súa xeografía, historia, lendas, etnografía...

Con relación á parroquia de Erboedo, isto foi o que publicou Carré Aldao na devandita obra:

 

Santa María de Erboedo o Herboedo, filial de Coiro.- Hállase en la parte E. de su ayuntamiento, lindando con el de Arteixo, partido de la Coruña, en la línea de montes que separan la cuenca del Anllóns del valle de Arteixo por el desfiladero de Meirama. Su matriz queda al SO.

El terreno es monte y llano, siendo de clima templado y saludable, yendo sus aguas al Lagareira, que cruza entre esta feligresía y su iglesia principal. Produce cereales, patatas y legumbres y cría ganado.

Recibe el correo por la capital del municipio, a 5 kilómetros al O., y hállase a 15 de la del partido.

Sus habitantes son 514, tanto de hecho como de derecho, y ocupan 139 casas, de las que 66 son de planta baja y 73 de dos cuerpos, distribuídos en las aldeas de Cendón, Cercido, Erboedo de Embaixo, Fontenla, Iglesario, Paredes, Pereira, Piñeiro, San Payo y Vilar, y los grupos menores de Campo Real, Carballeira, Loureiro, Parada, Portela, Reiríz y Vilar Maor. Los núcleos principales son Cercido y Erboedo, con el mismo número de almas, o sean 58.

Panorámica do lugar de San Paio

Formó la jurisdicción de su nombre, compuesta de las parroquias de Chamín y Monteagudo (Arteixo), Erboedo, Lemayo y Lendo (Laracha) y Verdillo (Carballo), en la primitiva provincia de la Coruña. El juez ordinario era de nombramiento de la familia de Oca.