A FEIRA DE GOLMAR

    A Laracha foi durante moitos anos un dos municipios da provincia da Coruña máis ricos en produtos agrícolas, gandeiros e pesqueiros e, por tal motivo, houbo un tempo no que contou con tres feiras moi concorridas e populares: a de Paiosaco, a de Vista Alegre e a de Golmar, da cal falamos deseguido. 

   Accedendo ao solicitado por Manuel García Rodríguez, adiñeirado comerciante desta parroquia, e respondendo ao propósito de beneficiar os intereses xerais do concello, a corporación municipal da Laracha, presidida naquela altura polo alcalde José Castiñeiras, acordaba na sesión plenaria celebrada o día 10 de outubro de 1916 a creación dunha feira pública os mércores 1º e 3º de cada mes, que se ía realizar nuns terreos existentes entre os lugares de Lamas e O Igrexario.

 

Panorámica do lugar onde se celebraba a feira de Golmar

   A feira de Golmar, que se inaugurou o 1 de novembro dese mesmo ano, nacía co obxectivo de beneficiar… “ganados vacunos y de cerda, gallinas, huevos, quesos, caza, trigo, centeno, habas y demás productos del país, siendo las transacciones libres de todo impuesto y gravamen”¹. 

   Naquela hora ir á feira era unha actividade festiva, un día no que os labregos deixaban o duro traballo cotián no campo para comprar, vender, soamente mirar ou mesmo para ter coñecemento das últimas novas acontecidas na comarca. Segundo fose a época do ano prevalecía un tipo de gando sobre outro. En setembro e outubro abundaban bois, vacas e touras que a veciñanza da bisbarra compraba para manter durante o inverno e vender na primavera despois de labrados os campos e cando empezaba a escasear a herba. A partir de xaneiro aparecían os porcos para criar; no verán, años e cabritos. Na Laracha e nos concellos limítrofes as feiras que se celebraban na época na que se inaugurou a de Golmar eran as seguintes: 

   En Carballo había a “feira de Cances”, que se realizaba no lugar de Cances da Vila, o terceiro domingo de cada mes e era de gando vacún e porcino; a “do Rapadoiro”, no lugar do Rapadoiro, na parroquia de Noicela, o primeiro xoves de cada mes e o venres seguinte ao terceiro domingo, de gando vacún e porcino; a “de Rus”, no sitio de Campo das Calviñas, o primeiro martes e o terceiro domingo de cada mes, de gando vacún e porcino; a “de Verdillo”, no sitio de Campo de Verdillo, o cuarto domingo de cada mes, e o quinto, se o houbera, de gando vacún, cabalar, mular e porcino; e a “de Carballo”, que se celebraba na capital do municipio no sitio denominado Campo de Carballo, o segundo domingo de cada mes, de contratación de gando vacún, cabalar, mular e porcino. Ademais, na vila de Carballo tamén se celebraba todos os xoves mercado de aves, ovos, froitas, hortalizas, etc. 

   En Cerceda había a “feira de Cerceda”, na capital do municipio, os sábados anteriores ao segundo e último domingo de cada mes; e a de “San Amaro da Silva”, no lugar da Silva, parroquia de Rodís, o primeiro sábado e o terceiro domingo de cada mes. 

   Naquela altura en Arteixo non había ningunha feira, algo que si acontecía en Culleredo, que se celebraba o segundo e últimos domingos de cada mes, no lugar de Peiro de Arriba, parroquia de Celas, e era de gando vacún e porcino.

   E xa no municipio da Laracha había feira o primeiro e terceiro domingos de cada mes no lugar de Paiosaco; o segundo e terceiro sábados, en Vista Alegre, parroquia de Soandres (das feiras de Paiosaco e Vista Alegre falaremos máis polo miúdo no futuro); e o primeiro e terceiro mércores, en Lamas, parroquia de Golmar. Todas de contratación xeral.

   Cando os avós dos nosos avós precisaban mercar ou vender gando, ferramentas ou sementes acudían a estas feiras que se realizaban pola bisbarra, nas que se desenvolvía un comercio a pequena escala relacionado coa actividade agraria, coma era o caso da de Golmar.

 

Camiño da feira para vender gando porcino (Ruth Matilda Anderson)

   Naqueles intercambios comerciais de produtos diversos, os nosos devanceiros sufrían non poucas veces os abusos da práctica do “fiado” ou “cautela”, pola que o labrego non cobraba o importe da res vendida ata unha feira posterior á que se realizara o trato, dándose numerosos casos de desaparición do feirante co correspondente prexuízo para o labrego. Tamén era habitual a presenza dos “plantóns” ou “estacas”, falsos feirantes que lle ofrecían uns baixos prezos aos labregos polas súas reses. Estas prácticas e costumes eran denunciadas polos sindicatos e sociedades agrarias, que reclamaban ás autoridades para que vixiaran a presenza destes “plantóns” ou “estacas” e que impuxesen a obriga de realizar os pagos de reses ao contado, evitando os abusos cometidos por tratantes sen escrúpulos que se aproveitaban da necesidade do labrego². 

   Ao fío destos feitos, os medios da época opinaban que… “Si esta comarca tuviese las vías de comunicación necesarias, y un matadero rural en Carballo, produciría el 50 por 100 más de lo que ahora produce y desaparecerían esos intermediarios que se lucran indebidamente”³. 

   A feira de Golmar tamén ía dar pulo á creación na parroquia de “abacerías, barberías, carpinterías, un colegio particular, fábricas de curtidos, estanco, exportadores de ganado, panaderías, sindicatos agrario católico, tabernas y zapaterías”⁴. 

 

Imaxe tomada desde o lugar de Lamas na que se observa O Igrexario e o campo no que se facía a feira de Golmar

   Mais a actividade comercial e as transacción gandeiras irían decaendo paulatinamente e, despois de algo máis dunha década de vida, sobre o ano 1927 ou 1928, Golmar quedaba sen a súa feira, feito do que daba conta o xornal El Ideal Gallego en 1930: “en esta feligresía se inauguró en noviembre de 1916 una feria que fue muy concurrida y que siendo el 1º de cada mes, hubo necesidad de que se celebrase dos veces al mes, trasladándola para el primero y tercer miércoles; era de contratación general y se verificaba en Lamas; pero luego decayó y hubo que suprimirla; su campo se destina ahora al cultivo como se hacía anteriormente”⁵.

______________

1 Boletín Oficial da Provincia da Coruña, n.º 241, 17 de outubro de 1919, páx. 3.

2 http://memoriadeoia.blogspot.com/2014/01/a-feira-de-gando-das-roteas.html

3 El Correo Gallego. Órgano de la colectividad gallega en la República Argentina, 15.7.1928, páx 10.

4 El Ideal Gallego, 12.3.1930, páx 4.

5 Ibídem.

RAMÓN REGUEIRA RAMOS, O VECIÑO DE CABOVILAÑO QUE FOI FUTBOLISTA DO DEPORTIVO E FUNDADOR DA EMPRESA 'AD REGUEIRA'

     En agosto de 2015 o amigo Jacobo Ríos presentaba na biblioteca dos Rosales da Coruña a súa novela “El inmenso mar de los olvidados”, inspirada en casos históricos de afundimentos de barcos na Costa da Morte no século XVI. Acompañaba ao autor na presentación o historiador José Regueira Ramos, colexiado decano do Colexio de Farmacéuticos de Cádiz e cronista oficial de Jimena de la Frontera, que ofreceu unha conferencia sobre naufraxios galegos na costa de Xibraltar. Unha vez finalizado o acto, nun pequeno ágape organizado por Jacobo, o que escribe tivo a sorte de coñecer a José Regueira e a algúns membros da súa familia, entre eles seu irmán Ramón, un larachés que destacou no mundo do deporte e na rama empresarial que nos deixou o pasado 15 de decembro aos 86 anos de idade.

 

Ramón Regueira nas instalacións que a empresa AD Regueira ten no Polígono de Sabón

   Ramón Regueira Ramos, Moncho para os máis achegados, nacera en Xerís, na parroquia de Cabovilaño, en xaneiro de 1935, o mesmo lugar no que dous anos máis tarde veu ao mundo Suso, o pequeno dos tres fillos de José e Carmen. O maior, Pepe, o futuro farmacéutico, nacera na Coruña, na rúa Alameda, en outubro de 1930. 

   José Regueira, o proxenitor dos tres cativos, era nativo de Casadelas, na parroquia carballesa de Noicela, e emigrara de moi novo a Cuba. Tras uns anos traballando duro na Habana para aforrar catro pesos, regresa á terriña e casa con Carmela Ramos, unha moza de Xerís que xunto a seus irmáns Pura e Pedro quedaran orfos de pai e de nai por mor da gripe de 1919.

   Coa morte dos pais dos tres nenos, o señor Antón Canedo, veciño de Xerís, brindouse dende o primeiro momento a cuidar deles, exercendo de pai ata que marcharon do niño familiar. Andando no tempo Pura ía ser farmacéutica en Malpica; Pedro propietario do serradoiro do Cancelo; e Carmela, tras dárlle o “si quero” ao carballés José Regueira, empazaría con el unha nova vida na Coruña. 

   Na cidade herculina, Regueira, verdadeiro emprendedor da época, íase dedicar a diferentes negocios coma a compra e envío ao matadeiro de gando vacún. Tamén foi promotor da construción, propietario dun garaxe, dunha carnicería e incluso, nos tempos do volframio, tivera a concesión de algunha mina. Por aqueles días o matrimonio e os seus tres fillos alternaban o seu domicilio na Coruña, na rúa Ramón de la Sagra, coa casa de Xerís na que naceran Moncho e Suso. Xerís era o parnaso da familia Regueira Ramos. Pepe, o maior dos tres irmáns, recordounos recentemente aquelas estadías en Cabovilaño: 

   "En Xerís, daquela, había só dúas familias, os Canedo e nós e algunhas provisionais, entre estas a da tía Marica, nai de Esperanza, avoa de Alicia e bisavoa de Blanco, actual directivo do Deportivo. O que é a vida. Eran tempos duros pero felices. Recordo a fonte do Picho e de cando se ía buscar auga na sella. A nosa casa estaba fronte a de Canedo. Hoxe non existe; o lugar é propiedade desta familia á que tanto lle debemos. Che Canedo (avó da concelleira Patricia Bello) e a súa irmá María, que eran fillos do señor Antón, eran os padriños de meu irmán Moncho. Recordo con nostalxia a primeira escola que tiven eu, que estaba nun apartado da casa dos de Canedo. Moncho non chegou a ir a ela pola idade. Deus, como cambiou todo, ata Inditex ocupa actualmente parte do noso monte da Tilleira". 

   O pobre José Regueira falecería en 1945 con tan só 39 anos. Cando morreu o seu proxenitor, Moncho, o noso protagonista, tiña naquela altura 10 anos. Xa levaba varios anos interno nos xesuítas de Vigo, onde non tardou en amosar que tiña un don especial coa pelota, don que o levaría a converterse en futbolista profesional.

    Xa de volta na Coruña, xoga varios partidos co Huracán de Santa Lucía antes de asinar co Fabril con tan só 14 anos para xogar na Serie A Rexional. Nas filas fabrilistas debuta o mesmo día que Arsenio Iglesias e Carlos Torres, nun enfrontamento ante o Noia. O seu bo facer no Fabril, xogando de interior polas dúas bandas, levaríano a fichar na tempada 1952/53 no Deportivo, que o cede ao Juvenil, naqueles tempos filial deportivista, a comezos da seguinte campaña.

   As espectaculares actuacións co Juvenil chegaron aos oídos do adestrador do Caudal de Mieres Cuqui Bienzobas, antigo técnico do Deportivo, que, mediada a tempada, solicitou os servizos do futbolista de Cabovilaño para axudar a manter ao seu equipo na Segunda División. Nesta nova cesión, Moncho debuta na categoría de prata do fútbol español o 7 de marzo de 1954, disputando os 90 minutos dun partido no que o Caudal vence por 3-1 a La Felguera. O noso protagonista ía xogar de titular seis partidos máis co once de Mieres, que finalmente ía ser quen de salvarse do descenso nunha liga de permanencia na que Moncho Regueira non participou porque foi reclamado por Carlos Iturraspe, adestrador do Deportivo naquela hora, para xogar o partido de volta de oitavos de final da Copa del Generalísimo contra o F.C. Barcelona. Na ida os azulgranas venceran aos coruñeses por un contundente 4-0.

   Aquel partido de volta ía ser o único encontro oficial que Moncho Regueira xogou ao longo da súa carreira deportiva co R.C. Deportivo da Coruña. Disputouse en Riazor o 9 de maio de 1954. Iturraspe pensara nel para cubrir a baixa de Luís Suárez, que precisamente acababa de fichar polo conxunto culé. Nun partido sensacional, o Deportivo estivera a piques de igualar a eliminatoria vencendo por 3-0 con esta aliñación: Otero, Carrillo, Zubieta, Tomás, Lechuga, Tito Blanco, Cuenca, Mangriñán, Royo, Pahiño e Regueira. 

   A boa actuación de Moncho neste choque de volta despertara no seu momento o interese do F.C. Barcelona, naquela hora dirixido por Ferdinand Daucik que chegara ao cadro catalán xunto con seu cuñado Ladislao Kubala en 1950. Moncho Regueira viaxaría á Cidade Condal para realizar as oportunas probas coa entidade barcelonesa mais, finalmente, a súa fichaxe non se realizou. 

   Na campaña seguinte, a 1954/55, o futbolista da Laracha continúa no Deportivo, que o cede de novo ao Caudal de Mieres, club co que disputa a Segunda División. Moncho anota 6 goles nos vinte partidos disputados en toda a campaña, cifras que axudaron a que o cadro asturiano mantivera a categoría. Volve ao Deportivo na 55/56, mais con Ángel Zubieta, o adestrador do once coruñés naquela altura, só ía defender a elástica branquiazul en partidos amigables, quedando un ano máis sen o seu agardado debut na Primeira División.

 

Regueira, terceiro de pé pola esquerda, no once deportivista que xogou o Trofeo da Asociación da Prensa Compostelana ante o Racing de Ferrol en Santiago o 3 de xuño de 1956

   Tras o seu su periplo co Deportivo, Regueira ficha polo Burgos xunto a outros dous deportivistas, Manín e Lexo, e xoga en Segunda División a tempada 56/57, anotando 4 tantos nos 11 partidos disputados co cadro burgalés. Nesa época ao de San Román tócalle facer o extinguido servizo militar e ten por destino o protectorado español de cabo Juby, localizado no noroeste da costa atlántica africana, ao sur de Marrocos, cerca de fronteira co Sáhara Occidental. Foi para alí porque o Burgos non conseguira arranxar o papeleo para que fixera a mili nun cuartel na cidade castelá. 

   Moncho Regueira ía vivir no cabo Juby as penurias da chamada Guerra Olvidada, cos enfrontamentos entre o exército español e o marroquí. Seu irmán Pepe contounos que… “iso foi moito antes da Marcha Verde. Algúns dos seus compañeiros morreron e outros coma el tiñan que facer garda no deserto agardando que os mataran”. 

   Tras un ano en medio en África, coa moral abatida polas experiencias vividas en cabo Juby, e despois de tanto tempo sen adestrar en condicións óptimas, decide pasar páxina e abandona o fútbol profesional. Naquela altura, con algo do que tiña aforrado da súa etapa balompédica determina con seu irmán Pepe montar unha farmacia en Jimena de la Frontera, na provincia de Cádiz. Era o negocio que lles encaixaba para o diñeiro de que dispoñían. Pepe xa nunca máis marcharía e co tempo habíase de converter, tal e como comentamos ao principio, no colexiado decano do Colexio de Farmacéuticos de Cádiz e no cronista oficial desta vila da comarca do Campo de Xibraltar.

 

Pepe Regueira, á esquerda da imaxe, con seu irmán Moncho (cortesía de Pepe Regueira)

   Pola súa banda, Moncho, que herdaría de seu pai José a vocación empresarial, ía volver á cidade da Coruña a principios dos 60 e, logo de que o animara o seu amigo Quique Blanco, que era representante de recambios para automóbiles, decide abrir en 1965 un negocio nun baixo de 100 metros cadrados que súa nai Carmela tiña na rúa Juan Flórez. Así empezaba a historia de Recambios Regueira, o xerme do que hoxe é AD Grupo Regueira. 

   Moncho contratou ao primeiro traballador da empresa, José Luís Currás, que foi xefe de compras ata que se xubilou no 2011. Os dous iríanse facendo un oco no sector e, en pouco tempo, tiveron que cambiarse de local por cuestións de espazo, iniciando así unha andaina chea de traballo, esforzo e dedicación que levaría ao negocio creado por Moncho a chegar ata donde está hoxe, con 61 puntos de venda, dous almacéns centrais e máis de 400 empregados.

    Do primeiro local da rúa Juan Flórez pasaron a outro baixo da tamén herculina rúa Eugenio Carré que foi onde permaneceron ata 1978, ano no que, ante a necesidade de novos espazos e a demanda de máis e mellores servizos, se trasladaron ao Polígono da Grela-Bens, donde hoxe segue situada a sucursal da Coruña. 

   A finais dos anos oitenta, AD Grupo Regueira entrou a formar parte do grupo de compras AD Parts, o primeiro grupo de distribución de recambios de automóbiles en España e Portugal. A sede central do grupo AD Parts conta cunha superficie cuberta total de 16.000 metros cadrados, desde os que se coordinan todos os servizos administrativos, informáticos e de xestión, ademais de dispor dunha planta de envasado de lubricantes e fabricación de anticonxelante e do almacén central de distribución do grupo.

   Mais o fito que marcou un antes e un despois en AD Regueira foi a posta en marcha, no ano 2013, da central loxística de Sabón, un almacén con más de 4.000 metros cadrados e 23 metros de altura con multitude de procesos íntegramente robotizados e avanzadas solucións informáticas, que lle permitiu á empresa fundada por Moncho Regueira non só aumentar a súa capacidade de almacenamento, senón tamén mellorar a eficacia na saída da mercancía ás súas tendas, e, por conseguinte, mellorar o servizo aos principais clientes: os talleres. 

   A calidade humana do noso homenaxeado supúxolle un xeral aprecio e respecto de todos quenes tiveron relación con el, sendo para moitos un verdadeiro exemplo a seguir. Aínda que xa facía anos que estaba retirado da xestión directa da empresa, actualmente exercida polos seus fillos, Moncho seguía atento todos os movimentos do negocio e do sector, do mesmo xeito que o facía co seu prezado Deportivo e coa súa querida Laracha. 

   Dende este humilde espazo queremos transmitir as condolencias e amosar o noso máis sentido e sincero pésame á familia Regueira. 

  D.E.P.

QUICO E PEA: DOUS LARACHESES NA SEGUNDA B CO BERGANTIÑOS F.C.

 Un dos partidos máis lembrados na nosa bisbarra é o que disputaron en Carballo, a finais de 1987, o Bergantiños e o Rayo Vallecano na cuarta rolda da Copa do Rei. O conxunto carballés, que naquel entón xogaba a súa primeira tempada na 2ª B, viña de eliminar ao Pontevedra, ao Arousa e ao Baskonia cando lle tocara en sorte o equipo madrileño na competición copeira, unha rolda na que o once da camiseta vermella realizou un gran partido de ida en Vallecas. Alí, os goles de Lerio e José Ramiro puxeron contra as cordas ao cadro adestrado por Felines, mais finalmente os carballeses terminaron acusando o esforzo na recta final do choque¹ e caeron por 3-2, resultado que enchía de ilusión aos seareiros bergantiñáns de cara ao encontro de volta. 

   Cunha afluencia de máis 3.500 persoas que deixaran unha recadación de máis de dous millóns de pesetas da época nas arcas locais, o abarrotado Campo do Chorís fora o escenario do partido de volta disputado na noite do 5 de novembro de 1987, un recinto que estreaba iluminación para a ocasión e no que había xente de todos os puntos da Costa da Morte, da Laracha, de Arteixo... e ata estaba na bancada parte do plantel do R.C. Deportivo que na seguinte xornada ligueira da Segunda División tiña que enfrontarse en Riazor ao Rayo. No partido máis importante da súa longa historia, aquel día o Bergantiños era o equipo de todos. Moitos dos alí presentes aínda lembran o ambiente especial vivido naquel vello campo no que, cando quedaban uns cinco minutos para que os xogadores saltasen ao céspede, se apagaron os focos repentinamente. O xornalista de La Voz José Manuel Ferreiro contaba na súa crónica que aquel apagón, que ía durar máis de media hora, engadíralle aínda máis épica a un partido xa de por si inesquecible. Arranxada a iluminación, o Bergantiños, naqueles tempos adestrado polo lucense Xulio Díaz, saía ao campo cunha aliñación que algúns aínda recitan hoxe de memoria: Paco, Juan, Fariña, Quico, Miguel; Lito, Lerio, Cao, Lucho, Solé e José Ramiro. Para cambios; Agustín, Costa, Murias, Antelo, Ortiz e Gorri.

  Con Lucho á batuta e amparados nunha gran defensa, o cadro de Carballo íase facer co control do xogo dende os primeiros intres, mostrándose, durante toda a primeira parte, moi superior ao Rayo Vallecano, mais, con todo, foron os visitantes quen golpearon primeiro co gol de Javi Rey, pouco antes do descanso. Un minuto despois, José Ramiro facía o empate e devolvía a esperanza aos afeccionados bergantiñáns. Os setenta e cinco minutos que se disputaron posteriormente xustifican a paixón que esperta o fútbol. Á volta do descanso, un espectacular remate de cabeza de Lito puxo o 2-1 no marcador e igualaba a eliminatoria. E co partido a piques de rematar, ía chegar a loucura. No minuto 83, José Ramiro anotaba o 3-1, resultado que clasificaba ao Bergantiños para a seguinte rolda copeira. Acto seguido, o árbitro sinalaba un penalti que podería significar o 4-1. Todo estaba preparado para entrar na historia. O Bergantiños atopábase a uns minutos de culminar a proeza de eliminar a un equipo de moito aquel e enfrontarse na Copa do Rei cos conxuntos punteiros do Estado. Mais Lucho, a referencia daquel equipo, que apenas tocara a pelota por mor da dura marcaxe dos vallecanos, lanzou o balón ás nubes. Nun minuto íase pasar da gloria ao fracaso, xa que ao pouco o Rayo igualaba a eliminatoria por medio de Jesús, que anotaba no minuto 89. A festa íase converter en funeral e, inescusablemente, volverían cumprirse as leis da natureza: o peixe grande acabaría comendo ao pequeno. Xa na prórroga, e presa dos nervios, Lucho cruzou unhas palabras co árbitro Villacampa Duque, quen lle ía amosar o vermello directo. Aquel foi o principio da fin, xa que o Rayo non ía tardar en anotar os dous goles que poñían no marcador o definitivo 3-4, un cadro vallecano que na seguinte rolda copeira ía quedar eliminado co Las Palmas. 

   Tras o gran papel realizado na Copa do Rei, o Bergantiños ía ser quen de manter a categoría sen apuros no seu primeiro ano na 2ª División B, rematando a tempada nun máis que digno décimo primeiro posto. Baixo a dirección técnica de Xulio Díaz, aquel bloque aínda é lembrado hoxe en día pola gran disciplina táctica e pola calidade do grupo:“Eu o que pretendía era non restar, porque tiña un grupo humano fóra do común, era unha marabilla. Currantes que miraban polo equipo e que ademais se levaban todos moi ben”, lembraba anos máis tarde o ex-técnico vermello. Un daqueles “currantes” dos que facía mención Díaz, protagonista na eliminatoria copeira contra o Rayo e tamén durante todo o ano da competición ligueira na 2ª B fora Francisco Vilanova Fraga ‘Quico’, un futbolista nado na Laracha o 25 de marzo de 1960 que empezara a xogar nas categorías inferiores do R.C. Deportivo da Coruña, nas que ía permanecer ata fichar, con 17 anos, no equipo da súa vila natal. 

Formación do Bergantiños no estadio de Vallecas. Quico é o terceiro pola esquerda da fila superior (xan Fraga. Bergantiños F.C. 75 anos de historia. Bergantiños F.C. 1998)

   Quico non tardou en facerse un oco no once titular do primeiro equipo larachés, sendo un dos asiduos da liña defensiva durante toda a tempada 1977/78, mais, rematada a campaña, ía cambiar de aires ao asinar co desaparecido Deportivo Carballo, cadro co que o noso protagonista disputa a Rexional Preferente durante dúas tempadas. Francisco Vilanova regresa ao Laracha na campaña 80/81 e consegue chegar cos seus compañeiros á final do Campionato Galego de Afeccionados, final que perden en Padrón co equipo vigués do Castrelos por 1-0. Logo, unha estadía de dous anos no Ponteceso, club co que gaña a Copa da Costa na tempada 81/82, ía dar paso á súa fichaxe polo Bergantiños, onde chega na campaña 1983/84 para disputar a Rexional Preferente cos vermellos. No seu segundo ano alí, o futbolista da Laracha consegue co equipo carballés a Copa Galicia 1984/85 tras vencer na final ao Meirás C.F., ao que venceron en Carballo por 3-0 con goles do arteixán Pibe, Toni Pérez e Alfredo, e co que perderon por 1-0 no campo “Misael Prieto” de Meirás. Foi precisamente nesta tempada 1984-85 cando o Bergantiños tivera de novo a oportunidade de loitar polo ascenso á Terceira División; pasaran 32 anos dende o segundo e último intento errado. Tras unha loita tenaz e sen cuartel, chegárase ao final da competición cun triplo empate entre o Flavia, o Sp. Sada e o Bergantiños: 59 puntos e 21 positivos. Mais a mellor golaveraxe de Flavia e Sp. Sada convertéraos, respectivamente, en acredores do título e do dereito a disputar a promoción. Os de Carballo quedaban, de novo, ás portas.

   O ascenso á Terceira División chega na tempada 1985-86, na que Quico tivo tanto protagonismo como na seguinte, a 86/87, que foi cando o cadro bergantiñán ocupou a cuarta praza da táboa clasificatoria que lle daba dereito a disputar a fase de ascenso á Segunda B, unha promoción que os carballeses ían superar e que daría paso a entrar, por vez primeira na súa historia, na categoría de bronce do fútbol estatal. O Bergantiños vivía naquela hora os mellores momentos dos seus 63 anos de vida e o larachés Francisco Vilanova ‘Quico’ estaba alí presente. O debut na Segunda B producíase o día 30 de agosto de 1987 en Santander contra o Rayo Cantabria, equipo ao que venceran por 1-2 coa seguinte aliñación: Paco; Juan, Miguel, Quico, Cao, Lerio, Lucho, Costa (Solé, 55´), Lito, José Ramiro e Murias (Fariña, 78´). Sete días máis tarde os vermellos xogaban o seu primeiro partido en Carballo, choque que perden por 0-1 co Arenteiro. Despois do empate a un gol en Arousa na terceira xornada, na seguinte chegaba a contundente vitoria por 3-0 diante da Cultural Leonesa, a primeira que o once carballés conseguía na categoría como local. Logo, sempre co notable protagonismo de Quico no eixe da liña defensiva, virían outras moi lembradas como o 1-0 ante o Eibar, o futuro campión da categoría, o 0-2 en Pontevedra, o 0-1 en León ante a Cultural, ou o xa mencionado bo papel na Copa do Rei. A estes éxitos tamén ía contribuír o futbolista da Laracha naquela inesquecible tempada 87/88, que foi a primeira e a última que Quico ía disputar na 2ª B xa que, ao seu remate, abandonou o cadro carballés para converterse na primeira fichaxe do Compostela presidido por José María Caneda e adestrado por Fernando Castro Santos, un equipo santiagués que naquela hora xogaba na Terceira, mais que, logo de varios ascensos consecutivos, non tardou en alcanzar a Primeira División.

   Na segunda tempada do Bergantiños en 2ª B, a 88/89, tamén ía debutar na categoría coa entidade de Carballo outro futbolista do concello da Laracha: o caionés José Manuel Lema Prieto, coñecido futbolisticamente co alcume de Pea. 

   Nado en Caión o 5 de novembro de 1968, Pea empezaría a darlle as primeiras patadas a un balón no equipo da súa vila natal, o Club do Mar, onde con tan só 18 anos ía ser un dos artífices de que o cadro mariñeiro disputase na tempada 1985/86 por vez primeira na súa historia a final da Copa da Costa, título que os caioneses ían perder ante o Carnota por 1-1 e 1-2. Tras seguir despuntando durante dous anos no ataque do Club do Mar, José Manuel chega a Carballo na tempada 88/89 para reforzar ao Bergantiños “B”, que fora creado nesa mesma campaña para xogar no Grupo VI da Segunda Rexional e que estaba adestrado polo ex-deportivista Ramón Piña. As boas actuacións do futbolista de Caión no filial, onde habitualmente xogaba de mediapunta, non ían pasar desapercibidas para o técnico do primeiro equipo, o pontevedrés José Ramón Segura, que faría debutar na 2ª B ao noso protagonista o 6 de novembro de 1988, curiosamente un día despois de facer os 20 anos. Naquel partido², xogado contra o Baskonia en Basauri (Biscaia), o Bergantiños acadaría un meritorio empate a un gol e Pea, saíndo de inicio, deixaba a súa carta de presentación disputando os seus primeiros 45 minutos na categoría.

   Durante o resto daquela tempada 88/89, o futbolista de Caión ía alternar as súas actuacións entre o Bergantiños “B” e o primeiro equipo, co que ía acabar xogando ata un total de oito partidos máis na Segunda División B³, o último deles disputado no Carballiño contra o Arenteiro, enfrontamento que o once de Carballo, xa matematicamente descendido á Terceira División, ía perder por 2-0.

   Despois dun ano vestindo a camiseta do Compostela, Quico regresa a Carballo para xogar na Terceira División co Bergantiños, onde permanece ata o remate da tempada 1990/91, que foi cando fichou no Laracha para facer de xogador-adestrador, conseguindo en 1992 a primeira Copa da Coruña para o equipo da súa localidade natal. Tras o periplo no Laracha, Quico íase facer cargo da dirección técnica do Compostela “B” na campaña 93/94, que foi a derradeira na que estivo vinculado ao mundo do fútbol para dedicarse única e exclusivamente á súa actividade profesional no mundo da medicina, actividade que o levaría a converterse en xerente do CHUAC⁴. 

Imaxe da tempada 1989/90 do Bergantiños. Quico é o primeiro pola dereita da fila superior e Pea o segundo pola esquerda da inferior (Xan Fraga. Bergantiños F.C. 75 anos de historia. Bergantiños F.C., 1998)

   Pola súa banda, Pea continuou xogando no Bergantiños ata finalizar a campaña 94/95, na cal o cadro de Carballo puxo fin, despois de formar parte durante sete tempadas da Terceira División e dúas da Segunda B, á súa etapa máis exitosa ao descender á Rexional Preferente, categoría que o futbolista de Caión disputou co Laracha baixo as ordes do adestrador Pedro Vila. Na tempada 2000/01 volve xogar na Terceira División formando parte do plantel do Malpica. Posteriormente, unha curta etapa de catro meses no Camariñas daría paso á súa fichaxe no Racing Vilalbés, que foi o club onde José Manuel Lema Prieto, coñecido durante a súa traxectoria futbolística co alcume de Pea, colgou as botas aos 33 anos. 

   Por se é do voso interese, as biografías de Quico e Pea, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos.

 

______

1 Con José M. Ferreiro como enviado especial, o encontro transmitiuse en directo pola que naquel entón era Antena 3 Bergantiños e hoxe Radio Voz.

2 Partido correspondente á 10ª xornada de Liga do Grupo I da 2ª B da tempada 1988/89.

3 Xornada 16ª, Bergantiños-Lugo: 0-5; 19ª, Lalín-Bergantiños: 0-0; 21ª, Bergantiños-Santoña: 0-0; 22ª, Pontevedra-Bergantiños: 2-0; 23ª, Bergantiños-Ponferradina: 1-2; 25ª, Bergantiños-Baracaldo: 0-1; 36ª, Bergantiños-Lemona: 0-0; e 37ª, Arenteiro-Bergantiños: 2-0.

4 Complexo Hospitalario Universitario A Coruña.