DEPORTES

  OS PRIMEIROS PARTIDOS DE FÚTBOL XOGADOS NA LARACHA 

(1ª parte)

    O día 21 de agosto de 1924, compartindo protagonismo na sección de deportes de La Voz de Galicia coa homenaxe que o Deportivo lle organizara ao seu futbolista Ramón González¹, aparece a crónica do que pode ser o primeiro partido de fútbol disputado na Laracha ou, en todo caso, un dos primeiros.

    Nese día, La Voz informaba que na capital municipal “se inauguró un campo de deportes, y jugaron con tal motivo un interesante partido de fútbol, el ‘Racing Escolar carballés’ y el ‘Laracha F.C.’. Hizo el saque de balón la preciosa niña Carmencita, hija del reputado comerciante D. Pedro Mijares Ares, a la cual obsequiaron con preciosos ramos de flores los capitanes de los dos teams. El partido fue interesentísimo logrando dos goles el equipo de Laracha, y tres el de Carballo. Hubo momentos de gran animación, en los cuales ambos onces combinaron mucho y bien. Arbitró con mucho tacto el joven carballés José Monteagudo. A la terminación del partido fueron obsequiados los simpáticos carballeses con una suculenta merienda. Reinaron la mayor confraternidad y alegría”².

    Segundo outras informacións da época que anunciaban que ”en el campo de Santa Lucía de Laracha se jugará el próximo domingo un partido amistoso”³, todo parece indicar que o novo “campo de deportes” do que fai mención o artigo de La Voz do 21 de agosto de 1924 era este devandito de Santa Lucía, un escenario futbolístico no que o once larachés xogaría, durante a segunda metade da década dos vinte do século pasado, varios enfrontamentos máis que axudarían a que o balompé do municipio empezase a coller sona en toda a comarca.

    Un destes partidos fora o disputado, ante unha enorme expectación, o 19 de xullo de 1925 contra o Irene F.C., un conxunto coruñés que estaba capitaneado polo seu gardameta, que na realidade era unha moza que se chamaba co mesmo nome. Irene, auténtica pioneira no mundo do fútbol feminino, gozaba naqueles anos vinte dunha enorme popularidade como demostra un dos cantares herculinos daquela hora: “Mamá, futbolista quero ser, / para xogar como Irene, / que xoga moi ben”. A popular xogadora falecería en 1928 vítima dunha tuberculose. 

Crónica do Laracha-Irene (La Voz de Galicia, 21 de xullo de 1925)

    Outro dos enfrontamentos xogados por aqueles días na Laracha aparece reflectido na prensa da época deste xeito: ”Se celebró el domingo último un partido de fútbol en el que tomaron parte un conglomerado del Emdem de esa ciudad que se presentó bajo el nombre de Furia, y el once de Laracha. El encuentro fué arbitrado por D. S. Astray, que estuvo acertadísimo e imparcial, contribuyendo con su excelente labor a que la pelea se deslizase en la mayor armonía. Antes de empezar el partido se cambiaron entre los capitanes ramos de flores, dando después la salida la bellísima señorita Dorotea Ramos, a quien acompañaban las también bellas señoritas Luisa Castiñeiras y Patrocinio Artagostía. La concurrencia, en la que sobresalían muchas distinguidas señoras y señoritas veraneantes, aplaudió con entusiasmo en estos momentos y tributó grandes ovaciones a los jugadores durante el transcurso del ‘match’. Asistieron también el médico director del Balneario D. José Carballo, D. Fermín Bescansa de La Coruña, el juez municipal D. Jovita Marnotes, D. Ramón Mosquera y el maestro D. Cándido Trasende. Después del partido se obsequió a los forasteros con un baile que estuvo muy lucido. Merece plácemes la Junta directiva del Unión de Laracha por el entusiasmo y actividad demostrados en la organización de actos deportivos en esta localidad”⁴.

     Naquela altura, a paixón que había polo fútbol na Laracha era de tal calibre que ata traspasaba fronteiras e, incluso, a colectividade do municipio en Bos Aires decidira facer unha subscrición popular entre os seus asociados para botarlle unha man ao equipo da súa localidade de nacemento: 

Copa de prata doada polos emigrantes da Laracha na Arxentina (El Correo de Galicia: órgano de la colectividad gallega en la República Argentina, 21 de febreiro de 1926)

“El grabado que encabeza estas líneas es copia de un retrato que se ha recibido recientemente del team de football representativo del ayuntamiento de Laracha (Coruña). Inmediatamente unos cuantos entusiastas hijos de este ayuntamiento, residentes en ésta ha hecho reproduciones en forma de postal, para obsequiar a todos los residentes a fin de proponerles la donación de una Copa para ser disputada entre los clubs representativos de Laracha y Carballo. La idea ha sido acogida con mucho entusiasmo como muy bien lo prueba la nómina de los donantes que en pocos días se han inscripto, lo cual, ya puede decirse, asegura el éxito de la iniciativa. Solamente es de desear ahora que en esta última lista no falte ni un solo larachés para que así pueda titularse con más propiedad “Premio Residentes de Laracha en Buenos Aires”⁵.

    O entusiasmo dos emigrantes laracheses na Arxentina era de tal magnitude que na asemblea celebrada en decembro de 1925 no seu local social, situado na rúa Venezuela n.º 1034 de Bos Aires, deciden formar unha subcomisión para secundar dende a capital arxentina á directiva da sociedade “La Unión” da Laracha. Un dos acordos que adoptan os emigrantes na Arxentina é a disputa entre o Laracha e o Bergantiños dunha Copa de prata que se tiña que xogar entre ambos os equipos durante tres anos por expresa condición dos doadores. Con relación a esta información resulta de interese o seguinte artigo:

“Los residentes en ésta de Laracha (La Coruña), han llevado a cabo la idea a que nos referimos oportunamente que consistía en la donación de un premio para ser disputado entre los equipos de football del Laracha F.C., de la Sociedad La Unión de Laracha, y el Bergantiños F.C. de Carballo.

Los animosos laracheses, con muy buen gusto, han elegido para un premio una rica copa de plata fina la que han dedicado a la sociedad de su pueblo en un artístico pergamino, como puede apreciarse por los grabados que ilustran estas líneas.

El auge que ha tomado el football en España es notorio. La excursión de argentinos y uruguayos en cuyos partidos el resultado fue diverso da idea cabal de como se juega allí. En los pueblos tambien se practica el desarrollo del músculo y en muchos como los de Laracha y Carballo ha llegado a ser tan popular que un partido de football forma la base del programa de todo festejo.

En el team representativo del Laracha F.C. actúan jugadores de prestigio que han alineado en el Real Club Deportivo de La Coruña, club que en la reciente gira de los footballers argentinos cayó vencido por un solo tanto.

Por esto se supone que el premio instituido aumentará la expectativa ya reinante en las citadas localidades por los encuentros de football, máxime por tratarse de dos clubs que desde hace varios años son rivales clásicos.

Prueba fehaciente del entusiasmo reinante con motivo de la donación, es el hecho de que con objeto de cooperar desde ésta al mantenimiento de la cultura física que ejercita la Sociedad de Laracha, estos paisanos se han constituído en sociedad filial, formando al efecto la siguiente subcomisión: Presidente, Ramón Muñíz; vice, Federico Piña; secretario, Marcelino Naya; pro 1.0, Santiago Becerra; pro 2.0, José Ríos; tesorero, Daniel Palleiro; pro, Eduardo Naya; vocales: José Naya, Generoso Mariño, Luís Vázquez, José Bértoa, Generoso Ríos, Manuel Balvís, Eliseo Carro y José Añón; suplentes: José Señarís, Jesús Vázquez, Francisco Becerra, José Piña y Pedro Añón; revisores de cuentas: Francisco Suárez, Marcelino López y Pastor Corral.

Forma la sociedad filial un crecido número de laracheses y dada la actividad de sus dirigentes van sumándose más socios día a día, por lo que es de esperar que dentro de breve tiempo queden pocos residentes sin asociarse”⁶.

     A disputa da devandita Copa de prata doada polos emigrantes do municipio larachés na Arxentina, que se tiña que xogar durante tres anos enfrontándose o Laracha e o Bergantiños nos seus respectivos campos anualmente, empezaríase a xogar no verán de 1926, mais disto falaremos na vindeira semana!

(...CONTINUARÁ)

 

______________

1 O once herculino xogaría tres partidos en Riazor contra o Español de Barcelona que comandaba o gran Ricardo Zamora para homenaxear a Ramón González, un dos futbolistas galegos presentes nas Olimpíadas de 1920.

2 Vid. La Voz de Galicia, 21 de agosto de 1924, páx. 1-2

3 Vid. La Voz de Galicia, 27 de agosto de 1927, páx. 2.

4 Vid. La Voz de Galicia, 2 de setembro de 1927, páx. 5.

5 Vid. El Heraldo Gallego: órgano de las colectividades gallegas en el Plata, 13 de setembro de 1925, páx. 4.

6 Vid. El Correo de Galicia: órgano de la colectividad gallega en la República Argentina, 21 de febreiro de 1926, páx. 6.

 

OS PRIMEIROS PARTIDOS DE FÚTBOL XOGADOS NA LARACHA 

(2ª parte e fin)

   A disputa da devandita Copa de prata doada polos emigrantes do municipio larachés na Arxentina, que se tiña que xogar durante tres anos enfrontándose o Laracha e o Bergantiños nos seus respectivos campos anualmente, empezaríase a xogar no verán de 1926:

“Intensa expectativa reina en esta localidad y en la villa de Carballo con motivo del encuentro de football que sostendrán en la tarde de hoy, celebrando la fiesta de Santa María de Torás, los equipos representativos de football de ambos pueblos, a cargo de los conjuntos del Laracha F.C., de Laracha, y Bergantiños F.C., de Carballo, por la posesión de la espléndida Copa de Honor que donaron los residentes de Laracha en Buenos Aires.

La junta directiva del Laracha F.C. dispuso que con este motivo sea inaugurado oficialmente su nuevo campo de deportes, procediéndose previamente a la bendición, habiendo contratado una banda de música para que amenice el acto.

Dada la rivalidad que mantienen ambos clubs desde años atrás, que se verá acrecentada por el aliciente del trofeo que se disputa por vez primera, es de esperar que se presencie un partido rico en incidencias agradables.

Los equipos alinearán de la manera siguiente:

Laracha F.C.: José Castiñeiras Vázquez, portero; José Astray Hermida y Marcelino Esmorís, defensas; Ricardo Fernández Alonso, Jesús Fernández Alonso y José Álvarez Carballosa, medios; Manuel Romero Trimil, Plácido Mijares Ríos, Belisardo Sánchez, Melchor Cacheiro Astray y Santiago Astray Astray, delanteros. Suplentes: Manuel Pazos Vidal, Cándido Fernández Alonso y Francisco Zas Castiñeiras.

Bergantiños F.C.: Manuel García, portero; Manuel Pereira Sanjurjo y José García, defensas; Ramón Rodríguez Esmorís, Manuel Tasende y Castor Monteagudo, medios; Rafael Caamaño, Genaro Varela, Joaquín Caamaño, Jesús Rodríguez y José Fraga, delanteros. Suplentes: Germán San Luís, Baldomero Varela y Gerardo Rodríguez”¹.

Formación do Laracha F.C. nos anos 20 (Unha volta polo pasado. A. V. A Cutareira de Torás)

    O Laracha gañaría aquel primeiro partido da chamada “Copa de Honor” e, no segundo enfrontamento celebrado no ano 1926, os dous contendentes empataron a tres goles:

“Se jugó en nuestro campo de Piedra Blanca el anunciado y animado match de football entre los equipos de Laracha F.C. y Bergantiños F.C., propietario del campo, en el que se disputó una valiosa copa de plata donada por los laracheses residentes en la Argentina, la que ha de jugarse entre ambos equipos durante tres años por expresa condición de los donantes.

El encuentro empezó animado y a gran tren, aplaudiéndose las bonitas jugadas de uno y otro equipo, consiguiendo el Bergantiños apuntarse en el primer tiempo tres goales, uno de penalty que se encargó Tasende de ejecutarlo, los otros fueron obra de Caamaño (B) y Naro, y los del Laracha uno por mediación de Astray (S).

En el segundo tiempo los jugadores del Laracha cambian de puestos, pasando Labarta al ataque el que, ante la confianza de los bergantiñanes, se encargaría de incrustar dos veces el esférico en las mallas contrarias, consiguiendo así el empate para su equipo, y con este resultado finalizó el encuentro.

Por el Laracha se distinguieron Labarta que jugó por los 22; Astray (S), Ricardo y Moreno y por el Bergantiños; que mereció ganar, Caamaño (R), Pereira, Tasende, Naro, García (m) y Castor, los demás cumplieron”².

     A ilusión por parte dos emigrantes laracheses na Arxentina a redor do equipo representativo da súa localidade de nacemento continuaba sendo colosal. Os triunfos celebrábanse coma se tratasen dun título oficial máis. Con todo, dentro dos numerosos asociados da sociedade “La Unión de Laracha” de Bos Aires había quen pensaba que a entidade non debía ter soamente carácter deportivo:

“La asamblea que esta sociedad realizó en diciembre último había despertado cierto interés entre los asociados ya que existían dos tendencias para examinar la sociedad. Una era la de hacer sociedad de carácter vario y otra, que es la idea de sus fundadores, de seguir siendo sociedad exclusivamente deportiva y de apoyo a la sociedad matriz con sede en Laracha.

Después de ser ampliamente discutido este punto ha triunfado por gran mayoría la idea de mantener el carácter deportivo exclusivamente. En el mismo acto se cambiaron ideas referentes a la adquisición del campo de deporte en Laracha, esperándose poder adquirirlo en el año actual. Después de acordarse enviar una felicitación a los componentes del equipo larachés que tan brillante desempeño ha tenido el año fenecido frente al carballés a quien venció en el primer encuentro, empatando el desquite, se pasó a nombrar la nueva directiva”³.

     Mais aquela forza e ilusión polo fútbol iría minguando pouco a pouco, ata o punto de non xogarse os partidos contra o Bergantiños previstos en 1927 e 1928 para a disputa da “Copa de Honor” doada polo colectivo de emigrantes laracheses en Bos Aires. Dos choques do 27 tratouse na asemblea da sociedade “La Unión de Laracha” na capital arxentina. Días antes da súa celebración, os medios de comunicación da colectividade galega informaban que “Esta sociedad deportiva ha convocado a sus asociados a la asamblea general ordinaria que se realizará el domingo 19 de febrero a las 9 horas en su local social, Venezuela 1034. Figuran como asuntos principales a tratar ese día la elección de la comisión directiva para 1928 y la consideración de una nota enviada por la Directiva de Laracha (Coruña), comunicando la forma en que se ha producido el año anterior un entredicho que impidió realizar con los carballeses los dos partidos de football reglamentarios por la disputa de la Copa de Honor, que los laracheses de ésta han donada a tal fin (...)”⁴.

     Tras uns anos de pouca actividade do Laracha F.C. volvemos a ter novas deste equipo e doutro once do concello, o Cancelo F.C., na primeira metade da década dos anos 30, época na que moitos dos equipos organizaban os seus partidos retándose nas páxinas dos xornais herculinos, onde era habitual ver anuncios coma os seguintes:

“El Cancelo F.C. reta a todos los equipos de su categoría, especialmente al Laracha F.C. para jugar el próximo domingo en el campo de la Telleira”⁵.

“El Penouqueira F.C. de Arteijo, reta desde estas columnas a todos los equipos de su categoría, especialmente al potente C.N.T., para la fecha que ellos designen. La contestación a E. Varela, secretario del Penouqueira, en Arteijo”⁶.

     Nun tempo no que as comunicacións non eran as de hoxe, as contestacións aos retos facíanse no mesmo xornal ou no lugar no que indicaba o equipo retador: “Las contestaciones al kiosco de periódicos de los Cuatro Caminos”⁷, recollía un xornal da Coruña, mais tamén había veces que a incerteza de facer ou non unha viaxe provocaba situacións como esta: “Ferrol Sport, Alo, Alo… El Sporting Pastoriza ruega al Ferrol Sport diga si se han de enfrentar ambos equipos en próximo domingo, día 12, en el campo del Ferrol. Urge contestación”⁸.

    Durante aqueles primeiros anos 30, o fútbol iría aumentando a súa definitiva popularización na Laracha, efervescencia que levaría a que o chamado deporte rei se empezase a practicar noutras parroquias do municipio e a que se creasen novos equipos como o Zurispanos, once do que sabemos que xogou varios partidos antes da Guerra Civil. 

Crónica dun partido Penouqueira-Zurispanos (El Ideal Gallego, 17 de maio de 1934)

       Do fútbol da posguerra prometemos falar noutra ocasión!

       Ata a semana que vén!

_____________

1 Vid. El Correo de Galicia: órgano de la colectividad gallega en la República Argentina, 15 de agosto de 1926, páx. 5.

2 Vid. El Heraldo Gallego: órgano de las colectividades gallegas en el Plata, 7 de novembro de 1926, páx. 12.

3 Vid. El Heraldo Gallego: órgano de las colectividades gallegas en el Plata, 9 de xaneiro de 1927, páx. 5.

4 Vid. El Heraldo Gallego: órgano de las colectividades gallegas en el Plata, 12 de febreiro de 1928, páx. 6.

5 Vid. La Voz de Galicia, 2 de maio de 1935, páx. 7.

6 Vid. La Voz de Galicia, 25 de abril de 1935, páx. 7.

7 Vid. La Voz de Galicia, 30 de maio de 1934, páx. 7.

8 Vid. La Voz de Galicia, 10 de xullo de 1936, páx. 6.

OS IRMÁNS COLLAZO DE CAIÓN

  Nados na vila de Caión o 11 de novembro de 1950, dende moi nenos os xemelgos Manuel e José García Collazo ían sentir verdadeira devoción polo fútbol, un deporte que practicaban no areal das Salseiras nos momentos libres que lles deixaban as faenas da pesca nas que empezaran a traballar con tan só doce anos.

  Andando no tempo, as casualidades da vida fan que Paco Rabuñal, presidente do Atlético Arteixo dende 1963 ata 1976, descubrise aos dous rapaces, dous diamantes en bruto aos que Rabuñal acabaría fichando para o seu equipo xuvenil, co que se proclaman campións de Liga na tempada 1966/67. No Atlético, onde José aparece nas aliñacións como Collazo I e Manuel como Collazo II, os xemelgos de Caión amosan o seu enorme potencial en cada partido e non tardan en demostrar, coas súas extraordinarias actuacións, que o equipo arteixán lles quedaba pequeno para a calidade técnica que atesouraban.

   É nesa altura, na campaña 67/68, cando fichan no cadro xuvenil do R.C. Deportivo da Coruña, onde, ao facer os dezaoito anos, son cedidos por unha tempada á Sociedade Deportiva Club Ordes para disputar o Campionato Rexional de Primeira Categoría. No equipo ordense, que daquela tiña no seu plantel varios xogadores procedentes da canteira herculina por ter un convenio de colaboración co Deportivo, os irmáns Collazo iríanse fogueando antes de recalar de novo na disciplina deportivista na campaña 70/71, na que xogan co Fabril na Serie A Rexional baixo as ordes de Arsenio Iglesias. 

Os irmáns Collazo coa camiseta do Fabril (La Voz de Galicia 3-2-1971)

    ‘O Raposo’, que se fai cargo do primeiro equipo en xaneiro de 1971 tras a destitución de Roque Olsen, ía ser fundamental na carreira dos futbolistas de Caión, especialmente na de Manuel, xa que o adestrador da Baiuca faino debutar na Segunda División na xornada trixésima, nun partido no que o conxunto deportivista vence por 4-1 ao Hércules en Riazor con esta aliñación: Aguilar; Belló, Luís, Collazo II; Manolete, Bordoy; Juanito, Loureda, Vales, Cervera e Beci. Nesa tempada 70/71, na que o Deportivo acabaría ascendendo á Primeira División, os Collazo foron dúas pezas fundamentais para que o Fabril tamén conseguise o ascenso de categoría, neste caso á Terceira División. O filial deportivista permanece un ano na división de bronce do fútbol estatal, baixando de novo á Serie A Rexional ao remate da campaña 71/72.

    Con dous descensos consecutivos, aqueles primeiros anos setenta foran tempos moi duros para o deportivismo pois o primeiro equipo herculino, que descendera da Primeira División ao remate da tempada 72/73, baixa á Terceira na 73/74, unha nefasta campaña na que pasan polo banco ata un total de catro adestradores: o chileno Fernando Riera, Carlos Torres, Enrique Orizaola e José Antonio Irulegui. Precisamente un destes técnicos, Carlos Torres, íalle dar a oportunidade a José de debutar na Segunda División, curiosamente contra o mesmo equipo que o fixera dous anos e medio antes seu irmán Manuel: o Hércules de Alacante. Naquel debut, producido o 28 de outubro de 1973 en partido correspondente á oitava xornada, o Deportivo formara con Aguilar; Belló, Piña, Collazo I; Luís, Cobas (Juan Carlos); Piño, Seijas, Muñoz, Plaza e Pardo (Carreras). José xoga nesa tempada 73/74 un total de dezanove partidos coa camiseta deportivista, dezasete de Liga e dous de Copa.

    Un dos reforzos do Deportivo para saír do pozo da Terceira fora o dianteiro do Racing de Ferrol Alfonso Castro(1), un goleador nato polo que o conxunto departamental recibe 3.250.000 pesetas das da época e mais a cesión dos irmáns Collazo. Os futbolistas de Caión chegaban a Ferrol nunha época moi complicada para o Racing. O descenso da Segunda á Terceira á conclusión da tempada 1971/72 dera paso a restricións e miras diferentes, que conduciron á entidade a un calvario de cinco longos anos de “vacas fracas” competindo na Terceira, período no que os nosos protagonistas ían deixar unha profunda pegada que aínda se mantén viva na actualidade na cidade ferrolá, na que, por certo, José e Manuel fixeran uns anos antes o extinguido servizo militar na Mariña.

   De cara á tempada 1977/78, na que a Federación realizara unha nova reestruturación de categorías configurando unha Primeira División con 20 equipos, un grupo de Segunda "A", dous grupos de Segunda "B" e seis grupos de Terceira División(2), o equipo da camiseta verde queda encadrado no Grupo I da Segunda "B". Baixo a dirección técnica de Luís Rodríguez Vaz e a presidencia de Manuel Rico Dopico, os ferroláns realizan unha excelente campaña, proclamándose campións do seu grupo e ascendendo directamente á Segunda División "A". Aquel plantel que logrou o ascenso estaba integrado por Millán, Jolo, Pereira, Otero, Silvano, Richard(3), Corral, Arteche, Torres, Rivera, Juan Carlos, Marcelo, Nando, Argüeso, Garrido, Luly, Méndez, Segundo, Vidal e os xemelgos de Caión, Collazo I e Collazo II, que, naquela altura, xa eran futbolistas en propiedade da entidade racinguista.

   Pouco lles durou a alegría aos seareiros ferroláns, xa que o equipo dos seus amores soamente xogou na Segunda División a tempada 78/79, unha das peores da súa longa historia, na que só totalizou catro vitorias; unha campaña na que pasaran polo banco ata catro adestradores(4) e que rematou coa dimisión do presidente Rico Dopico. No que respecta aos caioneses, titulares indiscutibles durante boa parte daquel ano na división de prata, Manolo disputa un total de trinta e dous partidos e seu irmán José trinta.

Formación do Racing de Ferrol na tempada 78/79. Arriba, de esquerda a dereita: Rus, Silvano, Vidal, Jolo, Rivas e Juan Carlos. Abaixo, de esquerda a dereita: Aneiros, José Collazo, Alfonso, Manolo Collazo, Luís Pereria e  Antonio Vázquez (fundacionracingferrol.net)

    Consumado o novo descenso de categoría, en Ferrol iníciase un desesperado intento de retornar á Segunda División, mais a débil economía da entidade daría paso a unha longa época de frouxas clasificacións na que os Collazo xogan, despois daquel decepcionante descenso, dúas tempadas máis no equipo racinguista: a 79/80, na que coinciden no plantel con Suso García, futbolista de Paiosaco que hoxe é coñecido en toda a bisbarra polas súas panaderías, e a 80/81, campaña na que tamén estiveran na Segunda B o Deportivo e o Celta e na que os xemelgos de Caión poñían, despois de sete tempadas consecutivas vestindo a camiseta verde, punto e final á súa etapa racinguista.

   A José e a Manolo aínda lles quedaba corda, e ían xogar na Terceira co Viveiro a campaña 1981/82, facéndoo a seguinte na Rexional Preferente Norte co Galicia de Mugardos. Na 83/84 disputan a Primeira Rexional co Piñeiros, un equipo que, tras a fusión en 1996 co Narón Balompé, acaba converténdose no Narón Balompé Piñeiros(5), que, despois de varios ascensos consecutivos, daría o salto á Terceira División en 2003.

     Tras dezaoito anos xogando xuntos, os irmáns Collazo collen camiños diferentes na tempada 1984/85, na que Manolo xoga na Rexional Preferente Norte co Galicia de Mugardos e José na Primeira Rexional co Val, onde fai de adestrador-xogador. Mais a separación dos xemelgos ía ser efémera, xa que volven coincidir no equipo da súa vila natal, o Club do Mar de Caión, no que curiosamente nunca xogaran como federados. Íano facer xa pola volta dos 40 anos, nunha época na que o equipo caionés disputa a Liga da Costa e alí Manolo e José, que tamén fixera de xogador-adestrador, retíranse do mundo do fútbol na década dos noventa. 

Formación do Club do Mar de Caión cos irmáns Collazo. Arriba, de esquerda a dereita: Vituco, Jhan, Repi, Paco, Valentín, Santi, Chino, Xaquín e Loureiro. Abaixo, de esquerda a dereita: Mariño, Chiscas, Jorge, Marcelino, José Collazo, Manolo Collazo e Manolo (Paco Viñas)

   Por se é do voso interese, a biografía dos irmáns Collazo, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos.

______________

1.- Castro sería o máximo goleador estatal da Segunda División na tempada 77/78 cun total de 24 goles.

2.- Cada un deles con 20 equipos.

3.- Pai de Nacho Novo, ex-xogador do Somozas, Huesca, Dundee F.C, Glasgow Rangers, Sporting Xixón ou, entre outros, do Legia de Varsovia.

4.- José López, Moreno Manzaneque, Gerardo Molina e Otto Bumbell.

5.- Este equipo ía desaparecer en 2015, ano no que se creou o Club Deportivo Narón.

QUICO E PEA: DOUS LARACHESES NA SEGUNDA BE CO BERGANTIÑOS

    Un dos partidos máis lembrados na nosa bisbarra é o que disputaron en Carballo, a finais de 1987, o Bergantiños e o Rayo Vallecano na cuarta rolda da Copa do Rei. O conxunto carballés, que naquel entón xogaba a súa primeira tempada na 2ª B, viña de eliminar ao Pontevedra, ao Arousa e ao Baskonia cando lle tocara en sorte o equipo madrileño na competición copeira, unha rolda na que o once da camiseta vermella realizou un gran partido de ida en Vallecas. Alí, os goles de Lerio e José Ramiro puxeron contra as cordas ao cadro adestrado por Felines, mais finalmente os carballeses terminaron acusando o esforzo na recta final do choque¹ e caeron por 3-2, resultado que enchía de ilusión aos seareiros bergantiñáns de cara ao encontro de volta. 

   Cunha afluencia de máis 3.500 persoas que deixaran unha recadación de máis de dous millóns de pesetas da época nas arcas locais, o abarrotado Campo do Chorís fora o escenario do partido de volta disputado na noite do 5 de novembro de 1987, un recinto que estreaba iluminación para a ocasión e no que había xente de todos os puntos da Costa da Morte, da Laracha, de Arteixo... e ata estaba na bancada parte do plantel do R.C. Deportivo que na seguinte xornada ligueira da Segunda División tiña que enfrontarse en Riazor ao Rayo. No partido máis importante da súa longa historia, aquel día o Bergantiños era o equipo de todos. Moitos dos alí presentes aínda lembran o ambiente especial vivido naquel vello campo no que, cando quedaban uns cinco minutos para que os xogadores saltasen ao céspede, se apagaron os focos repentinamente. O xornalista de La Voz José Manuel Ferreiro contaba na súa crónica que aquel apagón, que ía durar máis de media hora, engadíralle aínda máis épica a un partido xa de por si inesquecible. Arranxada a iluminación, o Bergantiños, naqueles tempos adestrado polo lucense Xulio Díaz, saía ao campo cunha aliñación que algúns aínda recitan hoxe de memoria: Paco, Juan, Fariña, Quico, Miguel; Lito, Lerio, Cao, Lucho, Solé e José Ramiro. Para cambios; Agustín, Costa, Murias, Antelo, Ortiz e Gorri.

  Con Lucho á batuta e amparados nunha gran defensa, o cadro de Carballo íase facer co control do xogo dende os primeiros intres, mostrándose, durante toda a primeira parte, moi superior ao Rayo Vallecano, mais, con todo, foron os visitantes quen golpearon primeiro co gol de Javi Rey, pouco antes do descanso. Un minuto despois, José Ramiro facía o empate e devolvía a esperanza aos afeccionados bergantiñáns. Os setenta e cinco minutos que se disputaron posteriormente xustifican a paixón que esperta o fútbol. Á volta do descanso, un espectacular remate de cabeza de Lito puxo o 2-1 no marcador e igualaba a eliminatoria. E co partido a piques de rematar, ía chegar a loucura. No minuto 83, José Ramiro anotaba o 3-1, resultado que clasificaba ao Bergantiños para a seguinte rolda copeira. Acto seguido, o árbitro sinalaba un penalti que podería significar o 4-1. Todo estaba preparado para entrar na historia. O Bergantiños atopábase a uns minutos de culminar a proeza de eliminar a un equipo de moito aquel e enfrontarse na Copa do Rei cos conxuntos punteiros do Estado. Mais Lucho, a referencia daquel equipo, que apenas tocara a pelota por mor da dura marcaxe dos vallecanos, lanzou o balón ás nubes. Nun minuto íase pasar da gloria ao fracaso, xa que ao pouco o Rayo igualaba a eliminatoria por medio de Jesús, que anotaba no minuto 89. A festa íase converter en funeral e, inescusablemente, volverían cumprirse as leis da natureza: o peixe grande acabaría comendo ao pequeno. Xa na prórroga, e presa dos nervios, Lucho cruzou unhas palabras co árbitro Villacampa Duque, quen lle ía amosar o vermello directo. Aquel foi o principio da fin, xa que o Rayo non ía tardar en anotar os dous goles que poñían no marcador o definitivo 3-4, un cadro vallecano que na seguinte rolda copeira ía quedar eliminado co Las Palmas. 

   Tras o gran papel realizado na Copa do Rei, o Bergantiños ía ser quen de manter a categoría sen apuros no seu primeiro ano na 2ª División B, rematando a tempada nun máis que digno décimo primeiro posto. Baixo a dirección técnica de Xulio Díaz, aquel bloque aínda é lembrado hoxe en día pola gran disciplina táctica e pola calidade do grupo:“Eu o que pretendía era non restar, porque tiña un grupo humano fóra do común, era unha marabilla. Currantes que miraban polo equipo e que ademais se levaban todos moi ben”, lembraba anos máis tarde o ex-técnico vermello. Un daqueles “currantes” dos que facía mención Díaz, protagonista na eliminatoria copeira contra o Rayo e tamén durante todo o ano da competición ligueira na 2ª B fora Francisco Vilanova Fraga ‘Quico’, un futbolista nado na Laracha o 25 de marzo de 1960 que empezara a xogar nas categorías inferiores do R.C. Deportivo da Coruña, nas que ía permanecer ata fichar, con 17 anos, no equipo da súa vila natal. 

Formación do Bergantiños no estadio de Vallecas. Quico é o terceiro pola esquerda da fila superior (xan Fraga. Bergantiños F.C. 75 anos de historia. Bergantiños F.C. 1998)

   Quico non tardou en facerse un oco no once titular do primeiro equipo larachés, sendo un dos asiduos da liña defensiva durante toda a tempada 1977/78, mais, rematada a campaña, ía cambiar de aires ao asinar co desaparecido Deportivo Carballo, cadro co que o noso protagonista disputa a Rexional Preferente durante dúas tempadas. Francisco Vilanova regresa ao Laracha na campaña 80/81 e consegue chegar cos seus compañeiros á final do Campionato Galego de Afeccionados, final que perden en Padrón co equipo vigués do Castrelos por 1-0. Logo, unha estadía de dous anos no Ponteceso, club co que gaña a Copa da Costa na tempada 81/82, ía dar paso á súa fichaxe polo Bergantiños, onde chega na campaña 1983/84 para disputar a Rexional Preferente cos vermellos. No seu segundo ano alí, o futbolista da Laracha consegue co equipo carballés a Copa Galicia 1984/85 tras vencer na final ao Meirás C.F., ao que venceron en Carballo por 3-0 con goles do arteixán Pibe, Toni Pérez e Alfredo, e co que perderon por 1-0 no campo “Misael Prieto” de Meirás. Foi precisamente nesta tempada 1984-85 cando o Bergantiños tivera de novo a oportunidade de loitar polo ascenso á Terceira División; pasaran 32 anos dende o segundo e último intento errado. Tras unha loita tenaz e sen cuartel, chegárase ao final da competición cun triplo empate entre o Flavia, o Sp. Sada e o Bergantiños: 59 puntos e 21 positivos. Mais a mellor golaveraxe de Flavia e Sp. Sada convertéraos, respectivamente, en acredores do título e do dereito a disputar a promoción. Os de Carballo quedaban, de novo, ás portas.

   O ascenso á Terceira División chega na tempada 1985-86, na que Quico tivo tanto protagonismo como na seguinte, a 86/87, que foi cando o cadro bergantiñán ocupou a cuarta praza da táboa clasificatoria que lle daba dereito a disputar a fase de ascenso á Segunda B, unha promoción que os carballeses ían superar e que daría paso a entrar, por vez primeira na súa historia, na categoría de bronce do fútbol estatal. O Bergantiños vivía naquela hora os mellores momentos dos seus 63 anos de vida e o larachés Francisco Vilanova ‘Quico’ estaba alí presente. O debut na Segunda B producíase o día 30 de agosto de 1987 en Santander contra o Rayo Cantabria, equipo ao que venceran por 1-2 coa seguinte aliñación: Paco; Juan, Miguel, Quico, Cao, Lerio, Lucho, Costa (Solé, 55´), Lito, José Ramiro e Murias (Fariña, 78´). Sete días máis tarde os vermellos xogaban o seu primeiro partido en Carballo, choque que perden por 0-1 co Arenteiro. Despois do empate a un gol en Arousa na terceira xornada, na seguinte chegaba a contundente vitoria por 3-0 diante da Cultural Leonesa, a primeira que o once carballés conseguía na categoría como local. Logo, sempre co notable protagonismo de Quico no eixe da liña defensiva, virían outras moi lembradas como o 1-0 ante o Eibar, o futuro campión da categoría, o 0-2 en Pontevedra, o 0-1 en León ante a Cultural, ou o xa mencionado bo papel na Copa do Rei. A estes éxitos tamén ía contribuír o futbolista da Laracha naquela inesquecible tempada 87/88, que foi a primeira e a última que Quico ía disputar na 2ª B xa que, ao seu remate, abandonou o cadro carballés para converterse na primeira fichaxe do Compostela presidido por José María Caneda e adestrado por Fernando Castro Santos, un equipo santiagués que naquela hora xogaba na Terceira, mais que, logo de varios ascensos consecutivos, non tardou en alcanzar a Primeira División.

   Na segunda tempada do Bergantiños en 2ª B, a 88/89, tamén ía debutar na categoría coa entidade de Carballo outro futbolista do concello da Laracha: o caionés José Manuel Lema Prieto, coñecido futbolisticamente co alcume de Pea. 

   Nado en Caión o 5 de novembro de 1968, Pea empezaría a darlle as primeiras patadas a un balón no equipo da súa vila natal, o Club do Mar, onde con tan só 18 anos ía ser un dos artífices de que o cadro mariñeiro disputase na tempada 1985/86 por vez primeira na súa historia a final da Copa da Costa, título que os caioneses ían perder ante o Carnota por 1-1 e 1-2. Tras seguir despuntando durante dous anos no ataque do Club do Mar, José Manuel chega a Carballo na tempada 88/89 para reforzar ao Bergantiños “B”, que fora creado nesa mesma campaña para xogar no Grupo VI da Segunda Rexional e que estaba adestrado polo ex-deportivista Ramón Piña. As boas actuacións do futbolista de Caión no filial, onde habitualmente xogaba de mediapunta, non ían pasar desapercibidas para o técnico do primeiro equipo, o pontevedrés José Ramón Segura, que faría debutar na 2ª B ao noso protagonista o 6 de novembro de 1988, curiosamente un día despois de facer os 20 anos. Naquel partido², xogado contra o Baskonia en Basauri (Biscaia), o Bergantiños acadaría un meritorio empate a un gol e Pea, saíndo de inicio, deixaba a súa carta de presentación disputando os seus primeiros 45 minutos na categoría.

   Durante o resto daquela tempada 88/89, o futbolista de Caión ía alternar as súas actuacións entre o Bergantiños “B” e o primeiro equipo, co que ía acabar xogando ata un total de oito partidos máis na Segunda División B³, o último deles disputado no Carballiño contra o Arenteiro, enfrontamento que o once de Carballo, xa matematicamente descendido á Terceira División, ía perder por 2-0.

   Despois dun ano vestindo a camiseta do Compostela, Quico regresa a Carballo para xogar na Terceira División co Bergantiños, onde permanece ata o remate da tempada 1990/91, que foi cando fichou no Laracha para facer de xogador-adestrador, conseguindo en 1992 a primeira Copa da Coruña para o equipo da súa localidade natal. Tras o periplo no Laracha, Quico íase facer cargo da dirección técnica do Compostela “B” na campaña 93/94, que foi a derradeira na que estivo vinculado ao mundo do fútbol para dedicarse única e exclusivamente á súa actividade profesional no mundo da medicina, actividade que o levaría a converterse en xerente do CHUAC⁴. 

Imaxe da tempada 1989/90 do Bergantiños. Quico é o primeiro pola dereita da fila superior e Pea o segundo pola esquerda da inferior (Xan Fraga. Bergantiños F.C. 75 anos de historia. Bergantiños F.C., 1998)

   Pola súa banda, Pea continuou xogando no Bergantiños ata finalizar a campaña 94/95, na cal o cadro de Carballo puxo fin, despois de formar parte durante sete tempadas da Terceira División e dúas da Segunda B, á súa etapa máis exitosa ao descender á Rexional Preferente, categoría que o futbolista de Caión disputou co Laracha baixo as ordes do adestrador Pedro Vila. Na tempada 2000/01 volve xogar na Terceira División formando parte do plantel do Malpica. Posteriormente, unha curta etapa de catro meses no Camariñas daría paso á súa fichaxe no Racing Vilalbés, que foi o club onde José Manuel Lema Prieto, coñecido durante a súa traxectoria futbolística co alcume de Pea, colgou as botas aos 33 anos. 

   Por se é do voso interese, as biografías de Quico e Pea, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos.

______

1 Con José M. Ferreiro como enviado especial, o encontro transmitiuse en directo pola que naquel entón era Antena 3 Bergantiños e hoxe Radio Voz.

2 Partido correspondente á 10ª xornada de Liga do Grupo I da 2ª B da tempada 1988/89.

3 Xornada 16ª, Bergantiños-Lugo: 0-5; 19ª, Lalín-Bergantiños: 0-0; 21ª, Bergantiños-Santoña: 0-0; 22ª, Pontevedra-Bergantiños: 2-0; 23ª, Bergantiños-Ponferradina: 1-2; 25ª, Bergantiños-Baracaldo: 0-1; 36ª, Bergantiños-Lemona: 0-0; e 37ª, Arenteiro-Bergantiños: 2-0.

4 Complexo Hospitalario Universitario A Coruña.

CARLOS GARCÍA BECERRA, O PRIMEIRO FUTBOLISTA DA LARACHA QUE XOGOU NA PRIMEIRA DIVISIÓN

     A mediados da década dos 70, o matrimonio formado polo dubrés Manuel García e a veciña de Lendo Fina Becerra, facían a maleta da emigración e abandonaban xunto a María, a súa meniña de ano e medio, a terra que os vira nacer para iniciar unha nova andaina en Venezuela. Alí, no país caribeño, a familia medra co nacemento de Carlos o 9 de setembro de 1977 en Caracas, cidade onde o rapaz empeza a xogar ao fútbol no Colexio San Agustín El Marqués. Andando no tempo, as boas actuacións realizadas nas competicións criollas de menores da capital venezolana, íano levar a participar con 12 anos na prestixiosa “Copa Dallas” de fútbol xuvenil, que se vén celebrando na cidade estadounidense dende 1979.

   Nun país no que o deporte rei é o béisbol, cando o noso protagonista empezaba a abrirse camiño no balompé venezolano, os seus pais deciden, despois de botar case dúas décadas na emigración, voltar á terriña e asentarse na Laracha, vila na que abren o bar “Mar Chica” e na que Carlos comeza a xogar na tempada 1992/93 no cadro xuvenil do equipo da localidade.

    Dadas as súas tremendas condicións técnicas e físicas, na seguinte campaña xa pasa a formar parte da dianteira do primeiro equipo do Laracha que, naquela hora, disputaba a Rexional Preferente, unha categoría na que o fillo de Manuel e Fina amosa en cada partido o seu enorme talento. Convertido nun verdadeiro diamante en bruto, na tempada 94/95 ficha, con 17 anos, no equipo xuvenil do R.C. Deportivo da Coruña, cadro no que comparte vestiario con xogadores da talla dos Dani Mallo, Ramiro Amarelle, Deus ou o arteixán Adolfo García Carril… camada de futbolistas que comandaba José María Blanco e cos que o 12 de maio de 1996 se proclamaba campión de España de xuvenís despois de vencer na final ao Real Madrid por 2-1¹.

    Uns meses despois, a maior parte daquela xeración de ouro pasa a formar parte do Fabril que, naquela hora, disputaba a Segunda División B baixo a dirección técnica do adestrador Carlos Ballesta. Carlos García Becerra, que coincide no filial deportivista co seu veciño Javi Fuentes, debuta nesta categoría na primeira xornada da campaña 96/97, nun derbi na Madroa contra o Celta B e, ao longo da campaña, xoga un total de 22 partidos, 8 deles de titular, nos que anota un gol.

   A súa explosión definitiva chegaría na tempada 1997/98. Asentado na dianteira do Fabril, onde marca 11 goles en 33 partidos, o seu bo facer non pasou desapercibido para o técnico do primeiro equipo, José Manuel Corral, que o fai debutar na Primeira División o 22 de febreiro de 1998 no estadio de Riazor contra o Athletic de Bilbao. Aquel día o Deportivo saíra de inicio con Rufai; Armando, Ramis, Paco Jémez, Bonissel; Scaloni, Flavio Conceiçao, Donato, Fran; David e Maikel. Carlos entrou no campo no minuto 77 sustituíndo a Maikel e, ao pouco, cando aínda non tivera tempo de saborear os seus primeiros intres entre os grandes, poñía o 3-0 no marcador. Sen dúbida fora o debut soñado: primeiro partido en Primeira e primeiro gol na categoría! ¿Que máis se podía pedir?

 

Momento no que Carlos García Becerra debutaba na Primeira División (Deporte Campeón, 23 de febreiro de 1998)

    Aquela actuación do dianteiro da Laracha ía estremecer os cimentos deportivistas abrindo as portas para que firmase contrato profesional e o protexesen cunha cláusula de rescisión de cinco mil millóns de pesetas ata o 2005. O caraqueño-larachés era, naqueles días, o futbolista de moda do fútbol español, un xogador que durante aquela tempada 97/98, disputa seis partidos máis co Deportivo, saíndo no once inicial nun deles: no derbi de Balaídos da xornada 27 que os herculinos perden por 2-1. Os seus goles tamén ían axudar a meter ao Fabril entre os catro primeiros do Grupo I da Segunda B e a disputar a promoción de ascenso á división de prata, ascenso que o equipo filial non sería quen de lograr. Grazas a aquelas boas actuacións, dende Venezuela empezara a soar con forza a posibilidade de que fora convocado pola vinotinto para as eliminatorias mundialistas do 2002. O dianteiro non tardou en recibir a chamada da federación venezolana, cita á que finalmente non acudiu.

Deporte Campeón, 25 de febreiro de 1998

    Mais aquela efervescencia do noso protagonista na Primeira División iríase disipando coa chegada ao Deportivo na tempada 1998/99 do vasco Javier Irureta, un adestrador que ao longo da súa ampla estadía no cadro coruñés tivo á súa disposición a Turu Flores, Pauleta, Makaay, Pandiani, Diego Tristán, Luque… estrelas que tempada tras tempada lle pechaban o paso aos dianteiros da canteira, entre eles a Carlos, que na devandita campaña 98/99 xogou 31 partidos co Fabril nos que anotou 9 tantos, cifras que non axudaron a manter ao filial deportivista na Segunda B.

   O dianteiro da Laracha pasa en branco a tempada na que o Deportivo se proclamou campión de Liga, a 1999/2000, por mor dunha lesión de pube. Volve aos terreos de xogo na seguinte xogando cedido no Gimnástica de Torrelavega no grupo II da Segunda B. Unha nova cesión na campaña 2001/02 leváo a xogar medio ano no Pájara Playas canario onde, unha vez máis, coincide co seu veciño Javi Fuentes, dous xogadores que ían ter a satisfacción persoal de participar nunha eliminatoria da Copa do Rei contra o Real Madrid dos Zidane, Guti, Morientes e compañía. Carlos remata a tempada no Amurriu, club co que disputa 16 partidos e anota 3 goles antes de volver de novo á disciplina do Deportivo. Na Coruña xoga a campaña 2002/03 co Fabril en Terceira División, categoría na que recupera o seu instinto goleador ao marcar 27 goles.

   Rematada a tempada, rescinde o contrato coa entidade herculina e ficha no Ourense. Alí, na cidade das Burgas, fai un bo papel e axuda, con 9 tantos, a que o equipo quede entre os catro primeiros do grupo I da Segunda B e dispute a promoción de ascenso. Na 2004/05 xoga no Burgos C.F., no que aínda había no vestiario unha tremenda pegada no caionés Repi. Carlos anota 17 goles en 33 partidos, números que contribúen a que o cadro burgalés ocupase a terceira praza do grupo II de Segunda B e a que xogara a fase de ascenso.

   A exitosa traxectoria a nivel persoal en Ourense e Burgos, lévano a fichar na 2005/06 por un dos equipos máis potentes de Segunda B, o Alicante C.F., que, naquela hora, adestraba Pepe Bordalás. Mais Carlos García, que anota 3 tantos en 13 partidos, non se acaba adaptando ao club valenciano e decide fichar no mercado invernal no Palencia C.F. Cos morados xoga tres tempadas e media nas que vive un play-off de ascenso a Segunda División, un descenso a Terceira e un ascenso a Segunda B e, ademais, íase converter nun dos futbolistas máis queridos polos seareiros da entidade palentina, coa que anotaría 43 tantos nun total de 124 partidos de competición ligueira.

 

Carlos García coa camiseta do Palencia (www.clubdeportivopalencia.es)

   En xuño de 2009 Carlos comunicálle á directiva do Palencia que recibira unha oferta para traballar na localidade santanderina de Buelna e que si o deixaban marchar (tiña dous anos máis de contrato), desexaba aceptar a oferta laboral. A entidade castelá-leonesa non puxo ningún atranco á decisión do dianteiro larachés que, na rolda de prensa da súa despedida, agradecía o trato recibido a todo o mundo: ”he estado rodeado de gente importante para mí. Voy a tener un recuerdo muy bueno del club, de los compañeros, de todos los entrenadores y, sobre todo, de la afición, que siempre me ha tratado muy bien hasta el último día». E emocionábase dicindo que “en el fondo, me jode dejarlo porque el fútbol para mí ha sido importante”.

  No momento de finiquitar a súa etapa no Palencia C.F., no seu pensamento estaba retirarse do mundo do fútbol. Tiña claro que ía colgar as botas para dedicarse única e exclusivamente ao seu novo traballo e á súa familia. Mais, ao pouco de chegar a Buelna, convénceno para que lle axudase ao equipo da localidade a manterse en Terceira División, obxectivo que o club cántabro consegue con creces grazas, en gran medida, aos 22 goles que anotou o noso protagonista, que se proclamaría máximo goleador da categoría.

  Tralo seu paso pola Sociedad Deportiva Buelna, Carlos ficha no Rayo Cantabria, equipo de Terceira no que permanece dúas campañas. De aí pasaría ao C.D. Tropezón, onde a súa experiencia e os seus goles ían ser determinantes para que o club conseguise o titulo ligueiro e o posterior ascenso á Segunda B ao remate da campaña 2012/13, que foi cando o xogador da Laracha puxo fin á súa carreira deportiva con 35 anos.

  Por se é do voso interese, a biografía de Carlos García Becerra, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos.

Portada do libro 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha

________

1 Na final Barrero adiantou ao Madrid e Carlos García Becerra levou o partido á prórroga, na que o deportivista Oliva anotaría o 2-1 no minuto 100 cunha volea dende a frontal.

 

 

 RAMÓN REGUEIRA RAMOS, O VECIÑO DE CABOVILAÑO QUE FOI FUTBOLISTA DO DEPORTIVO E FUNDADOR DA EMPRESA “AD REGUEIRA”

   En agosto de 2015 o amigo Jacobo Ríos presentaba na biblioteca dos Rosales da Coruña a súa novela “El inmenso mar de los olvidados”, inspirada en casos históricos de afundimentos de barcos na Costa da Morte no século XVI. Acompañaba ao autor na presentación o historiador José Regueira Ramos, colexiado decano do Colexio de Farmacéuticos de Cádiz e cronista oficial de Jimena de la Frontera, que ofreceu unha conferencia sobre naufraxios galegos na costa de Xibraltar. Unha vez finalizado o acto, nun pequeno ágape organizado por Jacobo, o que escribe tivo a sorte de coñecer a José Regueira e a algúns membros da súa familia, entre eles seu irmán Ramón, un larachés que destacou no mundo do deporte e na rama empresarial que nos deixou o pasado 15 de decembro aos 86 anos de idade.

 

Ramón Regueira nas instalacións que a empresa AD Regueira ten no Polígono de Sabón

   Ramón Regueira Ramos, Moncho para os máis achegados, nacera en Xerís, na parroquia de Cabovilaño, en xaneiro de 1935, o mesmo lugar no que dous anos máis tarde veu ao mundo Suso, o pequeno dos tres fillos de José e Carmen. O maior, Pepe, o futuro farmacéutico, nacera na Coruña, na rúa Alameda, en outubro de 1930. 

   José Regueira, o proxenitor dos tres cativos, era nativo de Casadelas, na parroquia carballesa de Noicela, e emigrara de moi novo a Cuba. Tras uns anos traballando duro na Habana para aforrar catro pesos, regresa á terriña e casa con Carmela Ramos, unha moza de Xerís que xunto a seus irmáns Pura e Pedro quedaran orfos de pai e de nai por mor da gripe de 1919.

   Coa morte dos pais dos tres nenos, o señor Antón Canedo, veciño de Xerís, brindouse dende o primeiro momento a cuidar deles, exercendo de pai ata que marcharon do niño familiar. Andando no tempo Pura ía ser farmacéutica en Malpica; Pedro propietario do serradoiro do Cancelo; e Carmela, tras dárlle o “si quero” ao carballés José Regueira, empazaría con el unha nova vida na Coruña. 

   Na cidade herculina, Regueira, verdadeiro emprendedor da época, íase dedicar a diferentes negocios coma a compra e envío ao matadeiro de gando vacún. Tamén foi promotor da construción, propietario dun garaxe, dunha carnicería e incluso, nos tempos do volframio, tivera a concesión de algunha mina. Por aqueles días o matrimonio e os seus tres fillos alternaban o seu domicilio na Coruña, na rúa Ramón de la Sagra, coa casa de Xerís na que naceran Moncho e Suso. Xerís era o parnaso da familia Regueira Ramos. Pepe, o maior dos tres irmáns, recordounos recentemente aquelas estadías en Cabovilaño: 

   "En Xerís, daquela, había só dúas familias, os Canedo e nós e algunhas provisionais, entre estas a da tía Marica, nai de Esperanza, avoa de Alicia e bisavoa de Blanco, actual directivo do Deportivo. O que é a vida. Eran tempos duros pero felices. Recordo a fonte do Picho e de cando se ía buscar auga na sella. A nosa casa estaba fronte a de Canedo. Hoxe non existe; o lugar é propiedade desta familia á que tanto lle debemos. Che Canedo (avó da concelleira Patricia Bello) e a súa irmá María, que eran fillos do señor Antón, eran os padriños de meu irmán Moncho. Recordo con nostalxia a primeira escola que tiven eu, que estaba nun apartado da casa dos de Canedo. Moncho non chegou a ir a ela pola idade. Deus, como cambiou todo, ata Inditex ocupa actualmente parte do noso monte da Tilleira". 

   O pobre José Regueira falecería en 1945 con tan só 39 anos. Cando morreu o seu proxenitor, Moncho, o noso protagonista, tiña naquela altura 10 anos. Xa levaba varios anos interno nos xesuítas de Vigo, onde non tardou en amosar que tiña un don especial coa pelota, don que o levaría a converterse en futbolista profesional.

    Xa de volta na Coruña, xoga varios partidos co Huracán de Santa Lucía antes de asinar co Fabril con tan só 14 anos para xogar na Serie A Rexional. Nas filas fabrilistas debuta o mesmo día que Arsenio Iglesias e Carlos Torres, nun enfrontamento ante o Noia. O seu bo facer no Fabril, xogando de interior polas dúas bandas, levaríano a fichar na tempada 1952/53 no Deportivo, que o cede ao Juvenil, naqueles tempos filial deportivista, a comezos da seguinte campaña.

   As espectaculares actuacións co Juvenil chegaron aos oídos do adestrador do Caudal de Mieres Cuqui Bienzobas, antigo técnico do Deportivo, que, mediada a tempada, solicitou os servizos do futbolista de Cabovilaño para axudar a manter ao seu equipo na Segunda División. Nesta nova cesión, Moncho debuta na categoría de prata do fútbol español o 7 de marzo de 1954, disputando os 90 minutos dun partido no que o Caudal vence por 3-1 a La Felguera. O noso protagonista ía xogar de titular seis partidos máis co once de Mieres, que finalmente ía ser quen de salvarse do descenso nunha liga de permanencia na que Moncho Regueira non participou porque foi reclamado por Carlos Iturraspe, adestrador do Deportivo naquela hora, para xogar o partido de volta de oitavos de final da Copa del Generalísimo contra o F.C. Barcelona. Na ida os azulgranas venceran aos coruñeses por un contundente 4-0.

   Aquel partido de volta ía ser o único encontro oficial que Moncho Regueira xogou ao longo da súa carreira deportiva co R.C. Deportivo da Coruña. Disputouse en Riazor o 9 de maio de 1954. Iturraspe pensara nel para cubrir a baixa de Luís Suárez, que precisamente acababa de fichar polo conxunto culé. Nun partido sensacional, o Deportivo estivera a piques de igualar a eliminatoria vencendo por 3-0 con esta aliñación: Otero, Carrillo, Zubieta, Tomás, Lechuga, Tito Blanco, Cuenca, Mangriñán, Royo, Pahiño e Regueira. 

   A boa actuación de Moncho neste choque de volta despertara no seu momento o interese do F.C. Barcelona, naquela hora dirixido por Ferdinand Daucik que chegara ao cadro catalán xunto con seu cuñado Ladislao Kubala en 1950. Moncho Regueira viaxaría á Cidade Condal para realizar as oportunas probas coa entidade barcelonesa mais, finalmente, a súa fichaxe non se realizou. 

   Na campaña seguinte, a 1954/55, o futbolista da Laracha continúa no Deportivo, que o cede de novo ao Caudal de Mieres, club co que disputa a Segunda División. Moncho anota 6 goles nos vinte partidos disputados en toda a campaña, cifras que axudaron a que o cadro asturiano mantivera a categoría. Volve ao Deportivo na 55/56, mais con Ángel Zubieta, o adestrador do once coruñés naquela altura, só ía defender a elástica branquiazul en partidos amigables, quedando un ano máis sen o seu agardado debut na Primeira División.

 

Regueira, terceiro de pé pola esquerda, no once deportivista que xogou o Trofeo da Asociación da Prensa Compostelana ante o Racing de Ferrol en Santiago o 3 de xuño de 1956

   Tras o seu su periplo co Deportivo, Regueira ficha polo Burgos xunto a outros dous deportivistas, Manín e Lexo, e xoga en Segunda División a tempada 56/57, anotando 4 tantos nos 11 partidos disputados co cadro burgalés. Nesa época ao de San Román tócalle facer o extinguido servizo militar e ten por destino o protectorado español de cabo Juby, localizado no noroeste da costa atlántica africana, ao sur de Marrocos, cerca de fronteira co Sáhara Occidental. Foi para alí porque o Burgos non conseguira arranxar o papeleo para que fixera a mili nun cuartel na cidade castelá. 

   Moncho Regueira ía vivir no cabo Juby as penurias da chamada Guerra Olvidada, cos enfrontamentos entre o exército español e o marroquí. Seu irmán Pepe contounos que… “iso foi moito antes da Marcha Verde. Algúns dos seus compañeiros morreron e outros coma el tiñan que facer garda no deserto agardando que os mataran”. 

   Tras un ano en medio en África, coa moral abatida polas experiencias vividas en cabo Juby, e despois de tanto tempo sen adestrar en condicións óptimas, decide pasar páxina e abandona o fútbol profesional. Naquela altura, con algo do que tiña aforrado da súa etapa balompédica determina con seu irmán Pepe montar unha farmacia en Jimena de la Frontera, na provincia de Cádiz. Era o negocio que lles encaixaba para o diñeiro de que dispoñían. Pepe xa nunca máis marcharía e co tempo habíase de converter, tal e como comentamos ao principio, no colexiado decano do Colexio de Farmacéuticos de Cádiz e no cronista oficial desta vila da comarca do Campo de Xibraltar.

 

Pepe Regueira, á esquerda da imaxe, con seu irmán Moncho (cortesía de Pepe Regueira)

   Pola súa banda, Moncho, que herdaría de seu pai José a vocación empresarial, ía volver á cidade da Coruña a principios dos 60 e, logo de que o animara o seu amigo Quique Blanco, que era representante de recambios para automóbiles, decide abrir en 1965 un negocio nun baixo de 100 metros cadrados que súa nai Carmela tiña na rúa Juan Flórez. Así empezaba a historia de Recambios Regueira, o xerme do que hoxe é AD Grupo Regueira. 

   Moncho contratou ao primeiro traballador da empresa, José Luís Currás, que foi xefe de compras ata que se xubilou no 2011. Os dous iríanse facendo un oco no sector e, en pouco tempo, tiveron que cambiarse de local por cuestións de espazo, iniciando así unha andaina chea de traballo, esforzo e dedicación que levaría ao negocio creado por Moncho a chegar ata donde está hoxe, con 61 puntos de venda, dous almacéns centrais e máis de 400 empregados.

    Do primeiro local da rúa Juan Flórez pasaron a outro baixo da tamén herculina rúa Eugenio Carré que foi onde permaneceron ata 1978, ano no que, ante a necesidade de novos espazos e a demanda de máis e mellores servizos, se trasladaron ao Polígono da Grela-Bens, donde hoxe segue situada a sucursal da Coruña. 

   A finais dos anos oitenta, AD Grupo Regueira entrou a formar parte do grupo de compras AD Parts, o primeiro grupo de distribución de recambios de automóbiles en España e Portugal. A sede central do grupo AD Parts conta cunha superficie cuberta total de 16.000 metros cadrados, desde os que se coordinan todos os servizos administrativos, informáticos e de xestión, ademais de dispor dunha planta de envasado de lubricantes e fabricación de anticonxelante e do almacén central de distribución do grupo.

   Mais o fito que marcou un antes e un despois en AD Regueira foi a posta en marcha, no ano 2013, da central loxística de Sabón, un almacén con más de 4.000 metros cadrados e 23 metros de altura con multitude de procesos íntegramente robotizados e avanzadas solucións informáticas, que lle permitiu á empresa fundada por Moncho Regueira non só aumentar a súa capacidade de almacenamento, senón tamén mellorar a eficacia na saída da mercancía ás súas tendas, e, por conseguinte, mellorar o servizo aos principais clientes: os talleres. 

   A calidade humana do noso homenaxeado supúxolle un xeral aprecio e respecto de todos quenes tiveron relación con el, sendo para moitos un verdadeiro exemplo a seguir. Aínda que xa facía anos que estaba retirado da xestión directa da empresa, actualmente exercida polos seus fillos, Moncho seguía atento todos os movimentos do negocio e do sector, do mesmo xeito que o facía co seu prezado Deportivo e coa súa querida Laracha. 

   Dende este humilde espazo queremos transmitir as condolencias e amosar o noso máis sentido e sincero pésame á familia Regueira. D.E.P.

 

UN ESPECTÁCULO CHAMADO REPI

    O protagonismo das Crónicas da Laracha (http://cronicas-da-laracha.blogspot.com/) desta semana é para Alberto Felípez Ventureira ‘Repi’, un dos históricos do fútbol caionés que paseou con fachenda o nome da súa vila de nacemento por toda a xeografía española nas tempadas que disputou a Segunda B e a Segunda División, que non foron poucas.

    Fillo de Valentín Felípez Leal, antigo extremo do Paiosaco e do Club do Mar, e de Carmen Ventureira, Repi nace en Caión o 27 de febreiro de 1972. Dende moi cativo xa amosa a súa afección polo fútbol, cando coleccionaba os álbums da Liga e tiña todos os cromos “repitidos”, de aí o alcume de Repi. Aquela afección pola pelota íao levar a xogar nas categorías infantil e xuvenil do Club do Mar, entidade que seu pai presidiu durante moitos anos.

    O rapaz de Caión debuta con tan só 16 anos no equipo de modestos do Club do Mar, co que, posteriormente, xoga a final da Copa da Costa da tempada 1990/91 que o cadro mariñeiro, adestrado naquela hora por José Collazo, perde co Laxe. Malia a derrota, o seu destacado labor na liña ofensiva do once caionés lévao a fichar na campaña seguinte no Bergantiños, no que xa levaba algún tempo xogando o seu veciño Pea. Dirixido por Ramón Piña, o equipo de Carballo remata o campionato no cuarto posto da Terceira División, praza que lle daba dereito a disputar a promoción de ascenso á Segunda División B que os da camiseta vermella, finalmente, non ían conseguir. Na tempada 93-94, na que o Bergantiños se proclamou campión da Terceira División, Repi contribúe de xeito notable ao éxito do histórico campionato ligueiro do once de Carballo, éxito que estivo a piques de ser dobre xa que só a golaveraxe desfavorable co Fuenlabrada na fase de ascenso impediu, unha vez máis, alcanzar a Segunda División B.

    Tras dous anos xogando no Bergantiños a un altísimo nivel, o xogador de Caión ficha na campaña 94/95 no R.C. Deportivo da Coruña para disputar co Fabril a Terceira División. Alí, no equipo dirixido por José Manuel Corral, coincide co tamén larachés Javi Fuentes e ambos os dous son pezas importantes no ascenso do filial deportivista á Segunda B, categoría na que Repi debuta no partido Fabril-Mensajero correspondente á xornada 14ª da tempada 95-96 que os herculinos vencen na casa por 3-2. Aquela ía ser a súa última campaña como branquiazul, dando paso a unha curta estadía no Cerceda, club no que, baixo as ordes de Paco Zas e Vicente Mallo, consegue un meritorio sexto posto na Terceira División na tempada 1996/97.

    Na seguinte campaña, o futbolista de Caión xoga na Segunda B co Endesa As Pontes de Paco Melo, cadro no que fai uns números extraordinarios xogando de titular, no flanco dereito da liña defensiva, 31 partidos nos que anota dous goles. Estas boas cifras individuais non axudarían a impedir o descenso do equipo pontés, mais, pola contra, íano levar a recibir unha boa oferta dun dos históricos do fútbol español, o Burgos C.F., a onde chega na tempada 98/99 da man do técnico asturiano Vicente González-Villamil, que se fixara no noso protagonista cando estaba á fronte do Marino de Luanco. 

   Co equipo da capital burgalesa Repi disputa tres play offs consecutivos¹, logra un ascenso e cumpre o soño de xogar na Segunda División, categoría na que o técnico Enrique Martín, o lendario ex-xogador do Osasuna, o fai debutar o 2 de febreiro do 2002 no partido da 25ª xornada Extremadura-Burgos, que os da zamarra branquinegra perden 2-0. Repi, un dos xogadores máis admirados entre os seareiros do Burgos por deixar a vida en cada partido como lateral dereito de gran percorrido, ía xogar un total de catorce partidos máis na categoría de prata do fútbol español co once castelán-leonés. O último deles foi o correspondente á xornada 42ª, disputado no estadio Vicente Calderón ante o Atlético de Madrid de Luís Aragonés, club no que xa destacaba un tal Fernando Torres. O partido, que rematou 1-1, serviu para que os colchoneiros celebrasen, ao final dos 90 minutos, a súa volta á Primeira e os burgaleses manterse un ano máis na Segunda ocupando finalmente o posto 16º da táboa clasificatoria. 

Formación do Burgos C.F. na tempada 2001/02 con Repi de capitán (Cortesía de Alberto Felípez 'Repi')

   Mais, unhas semanas despois daquelas celebracións, o Burgos C.F. era descendido á Segunda División B por non poder converterse en sociedade anónima deportiva, feito que ía levar a moitos xogadores do plantel a facer a maleta, entre eles Repi, quen, con todo, lembraba recentemente de xeito positivo a súa etapa na cidade burgalesa: “Burgos deume todo como futbolista. Pese a que ao principio paseino mal e custoume adaptarme, agora é como a miña segunda casa e alí teño moitos dos meus mellores amigos. Logramos un ascenso marabilloso e para min foi un orgullo participar nel”.

   Rematada de xeito surrealista a súa estadía no Burgos C.F., na tempada 2002/03 o futbolista de Caión xoga uns meses na Terceira División co Atlético Arteixo ata que ficha no mercado invernal no Orihuela. Repi disputa un total de 20 partidos neste equipo valenciano, que finalmente, e despois de pasar catro adestradores polo banco, entre eles o ex-xogador do F.C. Barcelona Juan Manuel Asensi, acabaría perdendo a categoría quedando de pechacancelas do Grupo III da Segunda División B.

   Na 2003/04 volve de novo ao Atlético Arteixo que, naquela altura, adestraba Carlos Brizzola. Dende o lateral dereito, subindo a banda con rapidez e centrando sempre con perigo, Repi achega calidade e experiencia e é peza fundamental na consecución do subcampionato ligueiro da Terceira e no posterior play-off contra o Pinto e o Oviedo no que os da camiseta branca e vermella ían lograr o histórico ascenso á Segunda División B. Mais o paso do Atlético por esta categoría sería unha verdadeira decepción para os seareiros arteixáns, xa que o equipo acabou descendendo á Terceira División ocupando o derradeiro posto da clasificación, descenso ao que lle hai que sumar outro máis, neste caso administrativo, por falta de pagamento aos seus xogadores. Repi, que disputara 20 partidos na Segunda B co Arteixo, tras o seu paso polo equipo da vila do Bolaños, xoga a tempada 2005/06 na Terceira co Cerceda e nas dúas seguintes faino no Racing de Ferrol, a 2006/07 na Segunda B, na que tivo minutos en 19 partidos e anotou un gol, e a 2007/08 na Segunda, categoría na que o xogador de Caión non chegou a vestir a camiseta do cadro departamental por mor dunha lesión.

Repi na súa etapa no Racing de Ferrol (www.lapreferente.com)

   Na campaña 2008/09 xoga na Terceira co Montañeros baixo as ordes de José Ramón, o ex-futbolista do Deportivo. Repi comparte alí vestiario con Rivera -que chegara a debutar na Primeira co Deportivo-, Aless, Miguel, Madrigal, Herbert, Pablo Fernández… futbolistas que conseguen o subcampionato na categoría, e que, tras o descenso administrativo do Ciudad de Santiago por non pagar os salarios dos seus xogadores, acaban ocupando a praza do cadro compostelán na Segunda División B. Na seguinte tempada, a 2009/10, o futbolista de Caión era un dos integrantes do cadro de xogadores do Montañeros que iniciara a pretempada, mais, unha lesión de nocello, xunto á impaciencia dos dirixentes do club, provocaron que o lateral dereito quedase sen ficha cando xa non tiña marxe de manobra para ir a outro equipo. Ao pouco, recibe ofertas para xogar na Preferente co Estradense e co Laracha mais, finalmente, decide pechar o círculo e xogar na Terceira Autonómica no equipo da súa vila natal, o Club do Mar, onde compaxina a súa actividade co fútbol Indoor, no que xa viña formando parte do plantel do Deportivo dende 2008. Xunto aos Songo´o, Donato, Naybet, Andrade, Fran, José Ramón, Djalminha, Manjarín e compañía, o caionés disputa varias edicións do campionato de veteranos de España, a chamada Liga Placo Fútbol Indoor, na que os deportivistas se ían facer co dobrete de Liga e Copa nas edicións de 2008 e 2010.

   Co Club do Mar, no que exerce un tempo de futbolista-adestrador, Repi consegue dous ascensos e o título ligueiro da Costa da tempada 2011/12, ata que outra inoportuna lesión na campaña 2013-14, xogando na Laracha ante o Sofán na pretempada, obrigouno a colgar definitivamente as botas despois dunha traxectoria de 30 anos de fútbol federado. A partir de aquí, empezaría a levar á práctica a súa filosofía do fútbol unicamente como adestrador, ocupándose da dirección técnica do equipo da súa vila natal, con quen ía lograr o subcampionato da Copa da Coruña de 2016 que o cadro mariñeiro perdeu, no estadio de Riazor, co Betanzos por 1-0. José Manuel Ferreiro, xornalista de La Voz de Galicia da edición de Bergantiños, escribía naquela altura un artigo que titulou “Un espectáculo chamado Repi”, en clara alusión á forma de vivir os partidos do caionés, que posteriormente dirixiu ao Malpica durante un ano antes de abandonar de maneira definitiva o mundo do fútbol e dedicarse á súa actividade profesional.

   Por se é do voso interese, a biografía de Alberto Felípez Ventureira 'Repi', e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos. 

________________ 

1 No Grupo II da Segunda B, o Burgos ocupara a 4ª praza na tempada 1998/99; a 3ª na 99/00 e a 1ª na 00/01.

SUSO GARCÍA, O PANADEIRO FUTBOLISTA

    Sabido é que, dende hai varias décadas, a Panadería Suso ofrécelles aos seus clientes unha ampla variedade de sabores e praceres ao padal, unhas exquisiteces gastronómicas que abofé que son sinónimo de tradición e de calidade, e que, cada día, podemos mercar en calquera dos once despachos de pan que a firma ten pola nosa bisbarra: seis na Coruña, dous en Arteixo, un en Vilarrodis, un no Burgo e o orixinal de Paiosaco, que foi o lugar onde o seu propietario Jesús García Varela, máis coñecido polo apelativo de Suso, iría medrando ao mesmo tempo que aprendía o oficio de panadeiro. Mais, á parte da súa actividade empresarial, Suso García tamén tivo unha brillante traxectoria no mundo do balón, unha carreira deportiva que ía deixar unha enorme pegada entre os afeccionados ao fútbol da contorna.

   Nado en Paiosaco o 22 de xaneiro de 1960, o noso protagonista debuta con 15 anos nos xuvenís do conxunto da Porta Santa. Nesa mesma tempada 1975/76, tamén viste por vez primeira a camiseta do primeiro equipo, naquela hora adestrado por Ramón García e capitaneado por Otero, un futbolista que viña de vivir as vicisitudes do fútbol no Hércules de Alacante e no Fabril. Nesa campaña, os da Feira son campións do torneo ligueiro do Grupo II da Segunda Rexional “A”. Repetirían título na seguinte, a 76/77, cun notable protagonismo na dianteira do xuvenil Suso que, naqueles mediados dos setenta, empezaba a converterse nunha cobizada peza.

    Un dos equipos interesados en facerse cos servizos do rapaz de Paiosaco fora o R.C. Deportivo da Coruña, que tiña como adestrador do seu equipo xuvenil a Manuel Ríos Quintanilla, o lendario Manolete. Pouco lle faltou a Suso para asinar co club herculino mais, finalmente, acabaríase truncando a operación por mor do repentino interese do Real Madrid, feito que daría pé a que o Deportivo fichase no seu lugar ao arteixán Juan Manuel Mañana Martínez ‘Fabeiro’.

    O Real Madrid era o Real Madrid, e unha oportunidade así non se podía deixar escapar polo que, no verán de 1977, Suso plantábase na capital do Estado co desexo de comer o mundo e de facerse un oco nas categorías inferiores do club branco. Alí fai amizade co porteiro vasco José Manuel Ochotorena, compañeiro da pensión na que vivía con outros rapaces da canteira que procedían de fóra de Madrid. Posteriormente coincide en pleno coa xeración dos Míchel, Butragueño, Sanchís, Pardeza e Martín Vázquez, grupo de xuvenís que pouco tardou en ser coñecido como “La Quinta del Buitre”. Mais a experiencia de Suso na entidade madridista non ía acabar resultando todo o positiva que el agardaba e, ao cabo de tres meses, volve á súa terra para enrolarse no cadro xuvenil do Racing de Ferrol que participaba na Liga estatal. Alí, o paisaqués deixa o seu selo persoal anotando un total de 22 goles, bo facer que lle dá o premio de adestrar habitualmente co primeiro equipo. Neste, baixo as ordes de Rodríguez Vaz, coincide nas sesións preparatorias cos seus veciños de Caión, os irmáns Collazo, e con futbolistas do nivel dos Corral -andando o tempo adestrador do R.C. Deportivo-, do arxentino Juan Carlos -que un día lle comentara que ”en Argentina tenemos un pibe que dará que hablar”, referíndose ao que para moitos é o mellor xogador de todos os tempos: Diego Armando Maradona-, Richard -pai do ex-futbolista do Glasgow Rangers Nacho Novo-, e tamén co masaxista Antonio ‘O Xitano’¹, plantel que ao final daquela tempada 77/78 consegue o ascenso á Segunda División.

    Na campaña seguinte, xa coa maioría de idade cumprida, Suso García realiza a pretempada co Racing de Ferrol, pasando despois ao equipo filial, o desaparecido Arsenal, cadro co que xoga a Rexional Preferente ata o mes de decembro. Foi nesa altura cando á perla de Paiosaco lle xurdiría a posibilidade de ir cedido ao Hellín², un equipo de Albacete no que Suso ía deixar pegada dentro e fóra do terreo de xogo, xa que é alí onde coñece a Charo, a súa futura muller.

    Finalizada a cesión no Hellín, o rapaz de Paiosaco regresa á disciplina do Racing de Ferrol, onde, ao longo da campaña 79/80, alterna as súas actuacións co Arsenal e co primeiro equipo racinguista na Segunda B, categoría na que o once departamental loita ata a última xornada por non descender á Terceira. Os verdes empezaran a tempada baixo a dirección técnica de Gustavo Biosca e íana rematar con Gerardo Molina, adestrador que o 6 de abril de 1980 facía debutar na división de bronce do fútbol estatal a Suso contra o Sestao, nun partido correspondente á trixésima xornada que concluíu 0-0 e no que o Racing formara con tres laracheses de inicio, o propio Suso e os irmáns Collazo: Jolo; Miguelín, Vidal, Silvano, Manuel Collazo, Otero, Segundo, José Collazo, Suso (Carballo), Roberto e Miguel. Ao día seguinte, o xornal La Hoja del Lunes publicaba: ”Molina, que en esta ocasión, por imperativos legales, no pudo dirigir el encuentro desde el banquillo, introdujo esta tarde a los jugadores Suso y Carballo, procedentes del Arsenal; tal vez como último recurso. Pero tampoco dichos jóvenes lograron romper la atonía de un partido que más parecía de patio de colegio que propio de Segunda División “B”³.

Suso na súa etapa no Racing de Ferrol (Suso García)

    O futuro panadeiro repite titularidade na xornada seguinte, na derrota no campo de Las Gaunas por 3-0 contra o Logroñés onde, segundo as informacións dos medios da época, Suso fora dos futbolistas máis destacados do Racing: ”Destacaron por el Logroñés sobre todo Lotina⁴, junto a Tasio y Torres, y por el Ferrol, el portero Jolo, con Otero, Merino y Suso”⁵. Sete días máis tarde, no partido que enfrontaba no desaparecido estadio “Manuel Rivera” ao Racing co Huesca, o noso protagonista volvía saír de inicio por terceira semana consecutiva, un partido que o once departamental gaña por 1-0 e que foi o último que Suso García xogou na Segunda B, pois non ía tardar en viaxar a Cataluña para facer o campamento do servizo militar en Girona e o resto da mili na Seu d´Urgell, na provincia de Lleida.

    Rematadas as obrigas militares que había que facer naquel entón, o xogador de Paiosaco regresa a Hellín para xogar a tempada 1981/82 no equipo da localidade da súa moza Charo, con quen casa pouco despois. Naquel intre, a pesar de recibir ofertas tentadoras coma a do Ibiza, Suso xa tiña claro que o seu futuro estaba no mundo do pan e non no do balón, polo que a parella se establece definitivamente en Paiosaco, onde, pouco a pouco, ían ir collendo as rendas da panadería familiar, a panadería de seu pai Maximino.

     Despois dunha paréntese de cinco anos cheos de experiencias inesquecibles, como a proba co Real Madrid, a aventura en Hellín ou o debut na Segunda B co Racing de Ferrol, Suso viste de novo a camiseta da Unión Deportiva Paiosaco na tempada 1982/83, camiseta que defende ata a 1988/89. Logo desta campaña, na que fixo de xogador-adestrador, colgou as botas como futbolista para dar paso á súa faceta técnica.

La Voz de Galicia, 23 de marzo de 1992

     Tras varios anos ocupando o banco da entidade da Feira, na segunda metade dos anos noventa retirouse definitivamente do mundo do fútbol para dedicarse única e exclusivamente á súa familia e á súa empresa: Panaderías Suso.

     Por se é do voso interese, a biografía de Suso García, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos e que tedes ao voso dispor en todas as librarías da bisbarra.

_____________________

1 Anos máis tarde ía acabar sendo o masaxista do Deportivo.

2 O actual Hellín Club de Fútbol foi fundado en 2016 tras a liquidación total do antigo Hellin Deportivo ao finalizar a tempada 2015/16. É o sucesor espiritual do Hellín Deportivo (desaparecido en 1960 e que militou na Terceira División entre as tempadas 1951/52 e 1958/59), da Agrupación Deportiva Hellín (desaparecido en 1977 que militou na Terceira División entre as tempadas 1972/73 e 1974/75), o Club Deportivo Hellín no que xogou Suso (desaparecido en 1988 e que militou na Terceira División na tempada 1980/81) e o Hellín Deportivo, desaparecido tras finalizar a tempada 2015-16.

3 La Hoja del Lunes, 7 de abril de 1980, páx. 12.

4 Co tempo adestrador do R.C. Deportivo da Coruña.

5 La Hoja del Lunes, 14 de abril de 1980, páx. 15.

 

 JAVI FUENTES, O 'GARRINCHA' DA LARACHA

    Cando principiaron os traballos para abrir a terra e extraer o lignito que alimentaba á central térmica de Meirama, moitos veciños das Encrobas (Cerceda), tras lles seren expropiadas as súas propiedades con loitas que aínda resoan en moitas conciencias, víronse na obriga de iniciar unha nova andaina lonxe dos lugares nos que naceran e nos que se criaran. Entre outros moitos, este foi o caso do matrimonio formado por Javier Fuentes e Ángeles Vilanova e os seus tres fillos Beatriz, Javi e Ángela, familia que a principios dos anos 90 establecía o seu novo domicilio na Laracha, onde o cabeza de familia levaba traballando dende os 18 anos en Cerámicas Campo.

Javi Fuentes nos inicios da súa traxectoria deportiva (www.bdfutbol.com)

    Mais antes de asentarse na Laracha, o protagonista desta historia, nado nas Encrobas o 19 de novembro de 1973, xa había tempo que viña deixando constancia do seu talento co balón, valía que empezara a demostrar aos 11 anos na Peña Meirama e que, pouco despois, levouno a fichar no R.C. Deportivo da Coruña. Na entidade herculina, Javi foi pasando sucesivamente polas categorías infantil e xuvenil ata debutar co Fabril de Paco Melo na tempada 1993/94, a mesma na que Djukic fallara o famoso penalti que lle impedira gañar a Liga ao equipo dirixido por Arsenio Iglesias. Precisamente, foi o técnico arteixán o que lle deu, na campaña seguinte, a oportunidade ao rapaz das Encrobas de xogar algúns partidos amigables, entre eles o Trofeo Juan Acuña, xunto as estrelas do Superdépor que conformaban os Bebeto, Mauro Silva e compañía. Co seu bo facer no lateral esquerdo, Javi converteuse nesa tempada nun dos grandes protagonistas da Terceira División co Fabril de José Manuel Corral, un filial deportivista que ía acadar o ansiado ascenso á Segunda División B, na que non militaba dende a campaña 1991/92.

    O debut nesta categoría deste fillo adoptivo da Laracha prodúcese o 3 de setembro de 1995, no partido Atlético de Madrid “B”-Fabril correspondente á primeira xornada do campionato, choque que remata 0-0 e no que Javi Fuentes xoga os 90 minutos. Ao longo desta campaña 95/96, con 32 partidos disputados como titular, Fuentes é unha das principais pezas do equipo fabrilista, naquela hora adestrado por Carlos Ballesta, e axuda a colleitar un meritorio quinto posto na competición ligueira. Javi ía ter premio a ese bo labor no flanco esquerdo da liña defensiva do Fabril xa que o técnico do primeiro equipo, John Benjamin Toshack, íao convocar para o partido da 35ª xornada de Liga que o cadro herculino disputou en Valladolid o 7 de abril de 1996 con este once de inicio: Liaño; Ribera, Djukic, Voro, Milovanovic; Viqueira, Donato, Radchenko, Begiristain; David e Manjarín. Nunca o tivera tan cerca, mais, desafortunadamente, Javi Fuentes non chegou a debutar na Primeira División xa que López Rekarte, Braulio e Alfredo foron os cambios elixidos por Toshak naquel partido que o Deportivo acabou empatando 2-2 grazas a dous goles de Donato.

    Na campaña 96/97 o Fabril de Ballesta volve realizar un extraordinario papel na Segunda B ao conseguir a cuarta praza que lle daba dereito a xogar a promoción de ascenso á Segunda División. Era o Fabril dos Dani Mallo, Aira, Padín, Viqueira, David, Maikel… e, por suposto, do noso Javi. Uns rapaces que disputan a devandita promoción de ascenso contra o Barakaldo, Córdoba e Elxe, que foi o equipo que finalmente ascendeu á categoría de prata e no que o larachés iniciaba aos 24 anos, despois de xogar catro tempadas co Fabril, unha nova andaina na súa carreira profesional.

Formación do Fabril na tempada 1996/97. Arriba, de esquerda a dereita: Miguel, Maikel, Aira, Viqueira, César e Fran. Abaixo: David, Javi Fuentes, Diego, Sanromán e Deus (Cortesía de Javi Fuentes)

    Tras as oportunas negociacións con Pedro Pablo Matesanz, naquela altura colaborador da parcela técnica do Elxe e posteriormente delegado do Atlético de Madrid, o noso futbolista ficha no equipo ilicitano na campaña 1997/98. Alí estaba o ex-deportivista Claudio Barragán e tamén outro xogador que pouco tardou en vestir a camiseta branquiazul, o lateral Héctor Berenguel. Javi disputa un total de 19 partidos na Segunda, o primeiro deles o 31 de agosto de 1997 en Soria contra o Numancia, choque que o Elxe perde por 2-1 e no que o lateral xoga os últimos 15 minutos. Nos seguintes partidos do campionato Ciriaco, o técnico ilicitano, ía seguir contando con Javi Fuentes. O da Laracha xoga contra o Extremadura, Badaxoz, Logroñés e o Sevilla, os dous últimos como titular, e a eliminatoria copeira contra o Vilarreal na que tamén sae ao campo dende o inicio nos dous partidos, axudando a pasar de rolda ao seu equipo.

    Os malos resultados do Elxe na competición ligueira levan á directiva a destituír a Ciriaco e pór no seu lugar, dende a xornada 27 ata a 40, a José Manuel Rielo, un técnico que meses antes fora o axudante de Valdano no Valencia e que conta de xeito habitual con Javi, poñéndoo de titular en boa parte dos enfrontamentos dese tramo da competición. Rielo foi substituído por Delfín Álvarez, que sentou no banco os dous últimos partidos para tratar de evitar o descenso á Segunda B do Elxe, obxectivo que non ía conseguir.

Javi Fuentes na súa etapa no Elxe xunto ao valencianista Djukic (Cortesía de Javi Fuentes)

    Na tempada seguinte, a 98/99, Fuentes asina un contrato por dous anos co Real Murcia que dirixía na Segunda B o técnico galego de Santa Comba (Lugo), Fabriciano González ‘Fabri’. Mais as cousas alí non ían ir do todo ben, xa que, tras realizar a pretempada co equipo pementoneiro sen ningún tipo de problemas, unha semana antes do inicio da Liga a directiva propúxolle ir cedido ao Águilas, proposta á que Javi se negou rotundamente. O Murcia decide deixalo sen ficha, mais posteriormente club e xogador chegan a un acordo para a rescisión do contrato, que o levaría a asinar no mercado invernal no Racing de Ferrol, onde realiza un bo papel xogando quince partidos de Liga e seis da promoción de ascenso á Segunda.

    Tras o efémero paso polo equipo da cidade departamental, o futbolista larachés xoga varias tempadas máis na Segunda División B. Na campaña 1999/2000 defende as cores da Cultural Leonesa disputando un total de 22 partidos. O Zamora foi o seu novo destino na 2000/01, campaña na que o cadro zamorano quedou terceiro na Liga e na que Javi xoga, entre Liga e fase de ascenso, 35 partidos nos que anota dous goles. Na 2001/02 disputa media tempada no Unión Deportiva Pájara Playas de Jandía, equipo canario co que xoga 11 partidos do torneo ligueiro e unha eliminatoria da Copa do Rei contra o Real Madrid, na que tivo a sorte de enfrontarse a futbolistas do nivel de Zidane, Guti, Morientes, Munitis… Fuentes remata a campaña xogando en Badaxoz, co Díter Zafra, a onde chegara no mercado invernal e disputa un total de 12 partidos co cadro estremeño.

    Tras varios anos sendo futbolista da Segunda e da Segunda B con oito equipos diferentes, na tempada 2002/03 ficha no Atlético Arteixo, club co que xoga dous anos na Terceira División antes de facelo, tamén na Terceira, no Betanzos. Logo, despois de pasar dúas campañas no conxunto betanceiro, no curso 2006/07 ficha no equipo da súa localidade de adopción, o Laracha, co que disputa unha campaña na Terceira División baixo as ordes do lendario José Luís Vara, e catro tempadas máis na Preferente. Alí, no Laracha, deixaría de ser Javi Fuentes para converterse en ‘Garrincha’, alcume que lle puxeron os seareiros a raíz das súas habituais internadas pola banda esquerda, internadas que, salvando as diferenzas, lembraban ás que fixera no seu tempo o astro brasileiro do mesmo nome que fora elixido mellor xogador do mundo en 1962.

    Xa nos últimos anos da súa dilatada carreira futbolística, este trotamundos do balón xogou na Primeira Autonómica a campaña 2011/12 no Silva, cadro co que conseguiu ascender á Preferente, e xa, na tempada seguinte, ía colgar as botas con 40 anos no Club do Mar de Caión que capitaneaba o seu amigo Alberto Felípez Ventureira ‘Repi’, un futbolista co que Javi Fuentes xogara na Segunda B no Fabril.

    Por se é do voso interese, a biografía de Javi Fuentes, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos e que tedes ao voso dispor nas librarías da bisbarra.

 

CHUMI BRANDARIZ MOVILLA, OUTRO LARACHÉS NA PRIMEIRA DIVISIÓN

    O pasado domingo Chumi Brandariz Movilla debutou na máxima categoría do fútbol español e convertíase no terceiro futbolista da Laracha que cumpría este soño. O primeiro larachés que xogou na Primeira División foi Carlos García Becerra, que debutou en Riazor o 22 de febreiro de 1998 nun Deportivo-Athletic Bilbao (3-0, con gol do propio Carlos). O segundo foi David Añón, que fixo o propio co Deportivo en Vilarreal o 28 de febreiro do 2010 nun partido que os coruñeses perderon 1-0. E agora, o 14 de agosto de 2022, Chumi debutaba en Almería defendendo a camiseta do cadro andalúz contra o actual campión de Liga, o Real Madrid (1-2). Carlos García disputou sete partidos en Primeira e David Añón tres. Todo parece indicar que en pouco tempo Chumi Brandariz Movilla, o protagonista das Crónicas da Laracha desta semana, superará os rexistros dos seus veciños. Esta é a súa historia.

Chumi no seu debut na Primeira División (movijuan)

    Fernando Brandariz, Nando para os seus amigos, e Mercedes Movilla, máis coñecida polo apelativo de Uca, son unha das moitas parellas que a principios dos anos 90 decidiron abandonar o ruído e as présas da cidade e iniciar un camiño novo nunha vila tranquila como é A Laracha.

   Nando, natural da Coruña e grande afeccionado á música¹, xa tiña certa relación co municipio larachés, pois en 1988 montara uns invernadoiros na parroquia de Coiro, un negocio que abrira tras a decepción nunhas oposicións á administración que levaba preparando dende había varios anos. Uca, natural de Castro Caldelas, vila situada no corazón da Ribeira Sacra ourensá, naquela altura finalizara os seus estudos universitarios e preparaba as oposicións para ser profesora de secundaria.

    En 1993, cando Nando xa case levaba cinco anos gañando a vida nos seus invernadoiros de Coiro, a parella abandona A Coruña e establece o seu novo domicilio na Laracha, vila na que ían nacer os seus fillos Ana e Juan, nados respectivamente en 1996 e 1999.

   Naqueles primeiros 90, Uca entra na listaxe de substitucións da Consellería de Educación da Xunta e, despois de obter a súa primeira praza definitiva, comeza a dar clases nun instituto de Lugo cando Ana aínda era un bebé. Posteriormente ía ser profesora do IES Pedra da Aguia da Ponte do Porto, en Camariñas, nun tempo no que coincide co nacemento do pequeno da casa, Juan, o noso homenaxeado, a quen dende moi cativo seus pais lle empezaron a chamar polo cariñoso apelativo de Chumi.

    Nunha conversa mantida en 2020, Nando Brandariz lembraba con certa dose de humor que “a primeira vez que fun a Riazor na miña vida foi para ver un concerto de Miguel Ríos. Con iso xa podes imaxinar o que a min me gustaba o fútbol… mais un día o meu fillo díxome que quería xogar e aí empezou todo”.

    Nando referíase ao 2006, que foi cando Juan Brandariz Movilla ‘Chumi’ entrou a formar parte das categorías inferiores do Laracha C.F.. O seu fillo tiña naquela hora 7 anos e, por idade, correspondíalle xogar nos prebenxamíns, mais como a entidade da camiseta verde e vermella non tiña equipo nesa categoría, Juanito empezou a xogar baixo as ordes de Velo na categoría benxamín con nenos maiores ca el.

    A extraordinaria calidade do rapaciño defendendo as cores do equipo da súa vila natal pronto chamou a atención de varios equipos da Coruña que sempre apostaron forte polo fútbol de base. “Tiña oito anos e xa manexaba o equipo como se fose un veterano. Apenas tivemos tempo de desfrutalo”, recorda José Manuel Ceide ‘Canito’, o presidente do Laracha por aqueles días. “Xa se sabe o que pasa. Chumi apuntaba moitas cousas e pronto o viron os equipos da Coruña e levárono”, admitía Ceide, resignado e feliz. Feliz porque ese neno non tardou en compartir vestiario con Messi, Luís Suárez, Busquets...

    Tras as boas actuacións co Laracha, Chumi pasou ao Montañeros, o histórico club herculino, antes de dar o salto á canteira do Dépor, onde se converte nun dos estandartes da xeración do 99, unha das mellores que saíu de Abegondo. Malia ser cadete de primeiro ano, no 2014 Juan Brandariz eríxese nun dos mellores efectivos do Cadete A do Deportivo que gañou a Liga Galega a tres xornadas do final e que en xuño do mesmo ano conseguía o segundo torneo estatal para a canteira deportivista, 18 anos despois de que o xuvenil se proclamase campión da División de Honra. Na localidade madrileña de Las Rozas, aquel grupo de nenos, dirixidos por Juan Ignacio Subirán, conquistaron o título tras gañarlle ao Zaragoza na final (1-0), despois de eliminar ao Madrid nunha inacabable quenda de penaltis. Ata 45 lanzamentos se tiveron que realizar despois de que o partido terminase 0-0. "Chumi é moi listo tacticamente, moi listo. É un marcador espectacular, vai ao corte moi ben. Á súa idade era máis maduro que os demais. Tiña, e ten, algo distinto”, rememoraba recentemente o ex-técnico deportivista Juan Ignacio Subirán.

Formación do R.C. Deportivo da Coruña do ano 2014. Chumi é o terceiro pola esquerda da fila superior (Iago López)

    Aquel triunfo alertou aos grandes e activou os ollos do F.C. Barcelona sobre a perla da Laracha, a quen a entidade azulgrana ficha en 2015. "Cando me chamaron do Barça pensei que era unha broma", admitía Chumi naquela altura.

    Dende a súa chegada á cidade condal, o noso protagonista entra con bo pé no Barça e crece a pasos axigantados, subindo rapidamente ao Xuvenil B, cando aínda estaba en idade cadete. Chumi empeza a destacar pola súa velocidade no centro da defensa, o seu poderoso xogo aéreo grazas á súa potencia física e á súa boa técnica coa perna dereita, condicións que tamén o levarían a ser un dos fixos nas convocatorias de Santi Denia para as categorías inferiores da selección española. Denia apostou polo futbolista da Laracha como un dos seus fixos dende os primeiros pasos nas categorías inferiores masculinas en Las Rozas. Chamouno para a Sub-16 e a Sub-17, coa que se proclamou subcampión de Europa en Azerbaixán en 2016, tras perder a final na quenda de penaltis ante Portugal. "Yo le tengo un cariño tremendo por los años que lo tuve. Conmigo era titular, disfrutaba de toda la confianza; para mí fue de los mejores de ese campeonato. Dio un gran rendimiento", recordaba Santi Denia.

    Na tempada 2017/18, Chumi consagrábase no Xuvenil A do F.C. Barcelona gañando a Liga e a Liga Xuvenil da UEFA, a chamada Youth League, sendo titular e xogando todos os minutos da final onde venceron por 0-3 ao Chelsea, e na que o vimos co brazalete de capitán. Esa mesma tempada foi convocado polo filial do Barça, naquela hora na Segunda División, en dúas ocasións, ante Sporting e o Almería, mais en ningunha delas chegou a disputar minutos. O larachés estaba ás portas do fútbol profesional nun momento no que, ademais, tamén empezaba a entrar nos plans do seleccionador español Sub-19 Luís de la Fuente.

    Por aqueles días, ante a crise de centrais que vivía o primeiro equipo pola lesión de Samuel Umtiti, o adeus próximo de Mascherano e as lesións do belga Vermaelen, xeraron un efecto dominó que lle permite coquetear por vez primeira co primeiro equipo, xa que o técnico Ernesto Valverde elixe o central da Laracha para adestrar con eles ante as numerosas baixas no centro da zaga. Por se acaso, en xuño de 2018 o Barça renóvalle o contrato a Chumi ata o 2020 con tres tempadas máis opcionais e unha cláusula de rescisión de 100 millóns de euros, pasando a formar parte do cadro de xogadores oficial do Barça B.

    Ese mesmo verán, Ernesto Valverde convócao para a xira polos Estados Unidos do primeiro equipo (naquela hora comandado por Messi), na que vai disputar a International Champions Cup. Foi no segundo partido da devandita xira onde se produciu o seu debut nunha competición non oficial co primeiro equipo azulgrana, disputando a segunda parte fronte ao AS Roma.

   Unha vez iniciada a competición oficial, Chumi xoga o seu primeiro partido profesional co Barça B o 1 de setembro de 2018, día no que debutaba na Segunda División B co filial que dirixía o técnico García Pimienta. Era o partido da segunda xornada do campionato 18/19, e o conxunto barcelonista ía perder no Mini Estadi por 0-1 ante o Ejea, nun choque no que tamén estaba no once titular blaugrana Riqui Puig.

   Nesa mesma tempada, Chumi xoga un total de 28 partidos na Segunda B co filial e tamén debuta de xeito oficial co primeiro equipo o 31 de outubro de 2018 no partido de ida dos dezaseisavos de final da Copa do Rei ante a Cultural Leonesa, partido que gaña o once catalán por 0-1 con esta aliñación: Cillessen; Semedo, Chumi, Cuenca, Miranda; Arturo Vidal, Samper, Denis Suárez; Munir, Malcom e Dembelé. Chumi volvería ser titular no partido de volta desta rolda acompañando a Vermaelen no centro da zaga, enfrontamento que o Barça gaña no Camp Nou por 4-1.

Chumi, segundo pola esquerda da fila superior,  o día do seu debut en partido oficial co F.C. Barcelona (www.fotmob.com)

    Outra data que non vai esquecer Chumi é o 10 de xaneiro de 2019, día no que volve ser chamado polo primeiro equipo para ser titular no partido de ida dos oitavos de final da Copa do Rei ante o Levante. Un encontro que non lle foi nada ben para o Barça, que xa perdía 2-0 no minuto 18. O central da Laracha non tivo a súa mellor actuación e foi substituído no minuto 58 por Clément Lenglet. Aquel ía ser o último partido que disputase cos maiores.

Chumi xogando no Camp Nou co F.C. Barcelona o partido de volta da eliminatoria da Copa do Rei contra a Cultural Leonesa (www.libertaddigital.com)

  Unha semana despois do enfrontamento de ida e na previa da volta, na que os culés tiñan que remontar, o diario El Mundo revelou que o Barça cometera aliñación indebida na súa derrota na ida ante o Levante (2-1) aliñando a Juan Brandariz ‘Chumi’. O Comité de Competición suspendera ao larachés o día anterior ao encontro por acumulación de amoestacións tras ver o quinto amarelo co Barça "B" no minuto 95 no partido do 6 de xaneiro que o filial xogara ante o Castellón. O Levante, nada máis coñecer a noticia, denunciouna ao Comité de Competición, un órgano que, meses máis tarde, declarou a aliñación indebida do conxunto blaugrana, mais desestimou a denuncia do Levante "por defecto de forma". O proceso sobre as posibles consecuencias do xa recordado “Caso Chumi” foi longo, mais dende o primeiro momento todas as demandas do Levante foron rexeitadas por estaren fóra de prazo. O caso fora moi mediático e foi tema de conversa en toda España durante varias semanas. A conclusión á que chegaron os organismos encargados de repartir xustiza era a máis estendida na opinión pública: o Barça parecía que cometera aliñación indebida, pero a denuncia dos granotas fora presentada fóra de prazo.

    Se a principios de 2019 acaparou todos os focos por debutar co F.C. Barcelona e por formar parte da aliñación indebida ante o Levante, a súa situación é moi diferente na tempada seguinte, a 19/20. Chumi xoga 16 partidos co Barça B ata que se suspendeu o campionato por mor da COVID-19, e non gozou da confianza dos adestradores do primeiro equipo, nin con Valverde nin despois, tras a destitución do anterior, con Quique Setién. Ao final da campaña remata a súa etapa no F.C. Barcelona e inicia unha nova andaina no Almería, club co que asina por dúas tempadas.

Chumi coa camisola do Almería (www.laliga.com)

    Debuta na Segunda División co cadro andaluz o 10 de outubro de 2020, xogando de titular o partido que o Almería perde (1-0) coa UD Logroñés. Nesa tempada o central larachés non entrou moito nos plans do adestrador José Gómes mais, malia a non ter o protagonismo agardado no once almeriense, nunca alzou a voz e continuo traballando con dureza. Ía xogar 9 partidos máis do campionato (nun deles, o disputado na xornada 41ª contra a UD Logroñés que o seu equipo vence 2-1, anota o seu primeiro gol en Segunda) e catro de Copa. O Almería remata a tempada na cuarta praza e queda eliminado no play off de ascenso diante do Girona.

   A alegría desa tempada producíase en maio de 2021, que foi cando anunciou en redes sociais que ía ser pai. Fíxoo a través da súa conta de Instagram xunto a súa parella Alessandra Pini, influencer que conta con máis de 160.000 seguidores.

  Na tempada pasada, na 21/22, Chumi é peza indiscutible do esquema de Rubi durante a primeira metade do campionato, ata que se lesionou en febreiro e viuse na obriga de pasar polo quirófano por unha lesión no quinto metatarsiano do seu pé esquerdo. Ata ese momento o da Laracha fora o segundo xogador máis utilizado polo técnico catalán, cun total de 2.236 minutos, sendo ademais o que máis pases realizara do equipo, cadro que se ía proclamar campión de Segunda División (LaLiga SmartBank por patrocinio). Chumi participou nesa campaña en 25 encontros ligueiros (nos que marcou un gol) e dous de Copa. Malia a estar lesionado, os andaluces ían apostar pola continuidade do seu 'kaiser', que acababa contrato en xuño, e o larachés ampliou a súa vinculación co Almería por tres tempadas más, ata xuño de 2025.

   Recuperado da súa lesión, o noso protagonista inicia a pretempada con total normalidade, e mesmo houbo rumores durante o verán de que estaba na axenda de Emery para o Vilarreal. O caso é que chegamos ao domingo pasado, o 14 de agosto de 2022, día no que Chumi debutaba en Primeira División xogando os 90 minutos co Almería ante o Real Madrid. A Laracha volvía a ter a un dos seus veciños xogando na máxima categoría do fútbol español.

   Por se é do voso interese, a biografía de Chumi, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos e que tedes ao voso dispor nas librarías da bisbarra.

_________

1 Nando Brandariz é un dos integrantes do grupo Malavida.

  

DAVID AÑÓN, O FUTBOLISTA DE LENDO QUE XOGOU NA PRIMEIRA DIVISIÓN CO DEPORTIVO

    En febreiro de 1998, a parroquia larachesa de Lendo vía como Carlos García, o fillo de Fina Becerra, unha das veciñas do lugar que había pouco tempo que regresara de Venezuela da emigración, debutaba na Primeira División co R.C. Deportivo da Coruña, feito que naquela altura a veciñanza levaba con moita fachenda e que se ía repetir once anos máis tarde, cando facía o propio David Añón González, o protagonista desta historia.

    David Añón medra entre A Coruña e A Laracha, pasando boa parte da súa infancia na Torre de Lendo, un lugar no que tiñan o seu domicilio seus avós paternos Pepe e Aurora, na coñecida como a casa dos de Añón. Alí tamén nacera seu pai José Antonio, un home que xogara ao fútbol na peña de Lendo, xunto cos seus irmáns Javier e Manolo, e no San Román, cando o equipo de Cabovilaño estivera federado e competira durante tres tempadas na Liga da Costa a mediados dos anos oitenta.

    Nesa época José Antonio déralle o “si quero” a Yini González, unha bonita moza de Zas coa que, nada máis casar, establece o seu domicilio nun piso do barrio coruñés das Adormideiras, onde ían vir ao mundo os tres fillos do matrimonio: Marta, que naceu en 1985, e os xemelgos Cristina e David, nados catro anos despois, o 3 de abril de 1989.

    O futuro futbolista dálle as primeiras patadas a un balón no Liceo, o colexio onde estudaba, e de alí pasa ao Ural, club no que só permanece un ano, xa que posteriormente entra nas categorías inferiores do Deportivo. Como por aqueles días a entidade herculina aínda non contaba coas instalacións que actualmente ten en Abegondo, os diferentes equipos do fútbol base deportivistas tiñan que disputar os seus partidos nos campos da bisbarra e, por iso, as casualidades da vida farían que o cadro alevín, do que formaba parte David Añón, xogase unha tempada no de Lendo, unha coincidencia ben fermosa que o futbolista larachés lembra con emoción por tratarse do campo no que pasaran boa parte da xuventude seu pai e seus tíos Javier e Manolo. Tamén, como anécdota daquela época, hai que dicir que David era un dos recollepelotas de cando o Dépor eliminou o Milan co lendario 4-0 na Champions League do 2004.

    Tras pasar por todas as categorías do R.C Deportivo, o noso protagonista xoga a tempada 2008/09 na Terceira División cedido no Montañeros, aquel equipo da Coruña presidido por Fausto Vázquez e amparado economicamente polo Banco Gallego, que conseguira unha impresionante xeira de tres ascensos consecutivos. Nesa campaña, Añón é peza importante na liña de ataque do equipo herculino axudando, cos seus dez goles anotados, a que os “banqueiros” rematasen o campionato ligueiro na segunda posición. Este posto outorgáballes o premio de disputar a promoción de ascenso. Malia que non conseguiron subir de categoría no terreo de xogo, xa que perderon contra o Hellín Deportivo, o descenso administrativo do Ciudad de Santiago fíxolles ocupar a súa praza como mellor equipo galego clasificado. Por esta razón, o Montañeros debutou na tempada 2009/10 na Segunda División B, quedando no décimo lugar.

    Tras xogar cedido durante aquela campaña no equipo presidido por Fausto, David Añón regresa á disciplina do Deportivo e forma parte do plantel do Fabril de Tito Ramallo no curso seguinte, se cadra o mellor da súa carreira. O rapaz de Lendo non só logra o ascenso á Segunda División B co filial, senón que, ademais, o adestrador do primeiro equipo, Miguel Ángel Lotina, faríao debutar co conxunto deportivista no partido de ida da eliminatoria dos cuartos de final da Copa do Rei que os herculinos perden en Riazor co Sevilla por 0-3, enfrontamento no que David saltaba ao campo no minuto 55 xunto a Valerón, nun dobre troco no que ambos substituían a Antonio Tomás e a Iván Pérez.

    Añón ía seguir contando coa confianza de Lotina, que o faría debutar na Primeira División o 28 de febreiro do 2010, no partido correspondente á xornada 24 que os coruñeses perderon 1-0 no campo do Vilarreal e no que o de Lendo entraba no minuto 82 en substitución do dianteiro Adrián López. Unhas semanas máis tarde, o 1 de maio, David disputaba en Riazor os últimos 10 minutos do partido que o Deportivo perdeu 0-1 co Zaragoza. A guinda daquela inesquecible tempada para o fillo de José Antonio e de Yini chega en Pamplona na xornada seguinte, a 36, que foi cando o larachés xogou o seu primeiro partido como titular, choque que o Deportivo, xa cos deberes da permanencia feitos, perdeu 3-1 contra o Osasuna coa seguinte aliñación: Aranzubía; Laure, Rochela, Lopo, Colotto, Manuel Pablo; Valerón, Juan Rodríguez, Juca; David Añón e Riki.

David Añón no partido Deportivo-Zaragoza da tempada 2009/10 (La Opinión A Coruña)

    Despois de saborear o mel da Primeira División naqueles tres partidos contra o Vilarreal, Zaragoza e Osasuna, David soñaba con seguir tendo máis minutos co Dépor durante a campaña seguinte, a 2010/11, sobre todo tras o bo papel realizado na Segunda B co Fabril, anotando 9 goles en 33 partidos. Mais ese bo facer individual, que non axudou a evitar o descenso á Terceira do filial, non valeu para que o noso futbolista contase nese curso coa confianza de Lotina, un adestrador que non ía ser quen de manter o equipo entre os grandes e, tras vinte tempadas consecutivas na Primeira, o cadro herculino descendía á Segunda División.

    Ao remate desa escura campaña para o deportivismo, David acaba contrato coa entidade coruñesa. O seu destacado papel no Fabril ía dar pé a que a directiva da Praza de Pontevedra lle ofrecese a renovación para seguir no filial. As opcións eran competir na Terceira ou saír, e, finalmente, o rapaz de Lendo decántase por unha oferta do Albacete, para xogar no Grupo I da Segunda B, categoría na que disputa cos manchegos 23 partidos nos que anotou un gol.

    No verán do 2012 regresa á súa terra e ficha no Celta B. Unha gran xeira goleadora nas primeiras xornadas no campionato da Terceira División íalle servir para que Paco Herrera o fixese debutar co primeiro equipo en Balaídos nun partido amigable ante o C.D. Lugo. Con quince goles anotados, Añón convértese nun dos xogadores máis importantes do filial celeste nesa tempada, na que o Celta B acada o ascenso á Segunda División B.

    O curso 2013/14 foi un tanto decepcionante para o futbolista da Laracha, quen, malia xogar un total de 29 partidos na división de bronce do fútbol estatal, non mantivo o seu idilio de cara á porta e soamente anotou un gol en todo o campionato (o que lle marcou á U.D. Logroñés na primeira xornada). David pon fin á súa etapa na cidade olívica ao remate da tempada e, unha vez desvinculado do Celta, asina co C.D. Boiro. Alí non tarda en se converter nunha das principais pezas do once e, cos seus goles, axuda a que o cadro da Barbanza se mantivese na Terceira ocupando o 15º posto da táboa, antesala do exitoso ano seguinte, no que o Boiro, xa sen David no seu cadro de xogadores, se proclamou campión da categoría e conseguiu o ascenso á Segunda B por vez primeira na súa historia.

    Naquela inesquecible campaña 2015/16 do Boiro, Añón defende as cores da U.D. Somozas que dirixía o técnico Antonio José López ‘Stili’, un equipo que xogaba a súa segunda tempada na Segunda B e que remata o curso no oitavo posto da táboa clasificatoria despois de que o noso protagonista xogase 36 partidos e anotase dez goles. Eses bos números no cadro de Ferrolterra lévano a fichar na tempada 2016/17 nun dos históricos do fútbol galego, o Pontevedra CF. Ofrecendo en cada enfrontamento un recital de mobilidade e de hiperactividade na liña de ataque, características coas que gañou o corazón dos seareiros pontevedreses dende a súa chegada á cidade do Lérez, David Añón permanece neste equipo durante dúas tempadas na Segunda B, anotando na última delas, a 2017/18, doce goles.

    Con ganas de ver algo diferente e de probar fortuna noutros lares, na campaña seguinte sáelle a oportunidade de xogar na Segunda División do campionato polaco co GKS Katowice. Non o pensou dúas veces e na aventura europea anota dous goles nos vinte e catro partidos que disputa con este equipo.

   Rematada a experiencia polaca, o atacante de Lendo fai as maletas e regresa a España, onde soa como reforzo de equipos como o Castellón, Hércules, Badaxoz, Logroñés, Racing de Ferrol e Coruxo, que foi o que finalmente se fixo cos seus servizos. Nesa campaña 2019/20, suspendida na xornada 28 por mor da COVID-19, os olívicos quedan quintos do Grupo I da Segunda División B e David xoga 28 partidos nos que marca sete goles.

David Añón coa camiseta do Coruxo (https://www.coruxofc.com/ )

   O noso homenaxeado disputa as dúas tempadas seguintes (a 20/21 en Segunda B e a 21/22 en Primeira Federación) co Talavera de la Reina, club no que xoga 23 partidos e anota 3 goles na primeira campaña. Na segunda tempada marca 4 goles nos 35 partidos disputados con este club.

    E xa, no actual curso 2022/23 ficha de novo co Coruxo para competir na Segunda Federación. Ata o momento da publicación desta crónica, o larachés levaba xogados 14 partidos co cadro olívico nos que anotou un gol.

    Por se é do voso interese, a biografía de David Añón González, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos e que tedes ao voso dispor nas librarías da bisbarra.

 

 

CARLOS VARELA, UN LARACHÉS NA CHAMPIONS LEAGUE

   

  Eusebio e Amparo foron unha das miles de parellas galegas que, naqueles “tempos incestuosos”, como dicía o poeta Manuel María, víronse na obriga de facer a maleta da emigración para mellorar a súa economía doméstica. O matrimonio abandonaba o seu domicilio da Laracha nos primeiros anos 70 para principiar unha nova vida na cidade suíza de Xenebra, onde, o 15 de setembro de 1977, nacía o seu fillo Carlos.

   Pegado sempre a unha pelota dende moi cativo, o rapaz non tardou en demostrar que tiña unhas condicións innatas para a práctica do fútbol, que o levarían a ingresar, aos 12 anos, nas categorías inferiores do Servette.

    Un lustro máis tarde, con 17 anos e sendo aínda xuvenil, Carlos Varela asina o seu primeiro contrato profesional ao pasar ao primeiro equipo, no cal milita ata 1998. Unha cesión de seis meses no Basilea daría paso a unha nova tempada co Servette de Xenebra e, posteriormente, volve defender a camiseta azulgrana do Basilea, cores que ao parecer foron as que inspiraron a Joan Gamper, o fundador do F.C. Barcelona, á hora de escoller uniforme para o conxunto catalán.

    Con este conxunto helvético o fillo de Eusebio e de Amparo proclámase campión da Superliga suíza na tempada 2001/02 e tamén das edicións da Copa dos anos 2002 e 2003 e, ademais, participa na Champions League 2002/03, na que o Basilea fora unha das grandes sorpresas da fase inicial da competición continental ao clasificarse para a seguinte rolda como subcampión do seu grupo, detrás do Valencia e por diante do Liverpool e do Spartak de Moscova. Na segunda fase de grupos, os helvéticos quedaron emparellados co Manchester United, Juventus e o equipo da terra de seus pais: o R.C. Deportivo da Coruña. Herculinos e suízos ían ser os conxuntos eliminados daquel grupo no que, para o recordo de Carlos, vai quedar sempre gravado o emotivo enfrontamento que disputou co seu equipo no estadio de Riazor o día 25 de febreiro de 2003. 

Carlos Varela na súa etapa no Basilea (gallery.fcb.ch)

   Horas antes daquel choque, o larachés admitía na rolda de prensa que “vou sentir a emoción máis grande da miña vida na miña terra e ante a miña familia”. Rematada a comparecencia ante os medios de comunicación, o alcalde da Laracha, José Manuel López Varela, entregáballe a Carlos unha placa que o recoñecía como o primeiro fillo de emigrantes do municipio que participaba na Champions, un futbolista que ao día seguinte xogaba de volante dereito contra o equipo dos seus amores, no estadio que máis quería e, por riba, marcou ao seu ídolo Fran nun partido que o cadro local se impuxo por 1-0, gol de Diego Tristán.

Deporte Campeón, 25 de febreiro de 2003

    Na súa estadía no Basilea, o larachés tamén tivo a oportunidade de debutar coa selección helvética, mais, como admitiría como paso dos anos: ”Nunca me fixo ilusión xogar coa camiseta suíza”, algo que por exemplo si faría Ricardo Cabanas, familiar dos propietarios da “Parrillada Cabanas” de Larín, que estivo presente co conxunto centroeuropeo no Mundial de Alemaña de 2006, ou Loris Benito Souto, futbolista de Pastoriza (Arteixo) que disputou con Suíza a Eurocopa de 2021.

    Centrocampista rápido e talentoso, Varela era coñecido naquela altura polas súas explosións emocionais derivadas do seu forte carácter nos terreos de xogo, razón polo que recibiría o alcume de “l´enfant terrible do fútbol suízo”. O noso protagonista finaliza o seu vínculo co Basilea ao final da campaña 2002/03 e, posteriormente, xoga dúas tempadas no F.C. Aarau, catro no Young Boys de Berna e unha no Neuchatel Xamax. Despois de 15 anos xogando en todos os campionatos: Liga de Campións, UEFA, Intertoto, a Copa de Suíza e a Súper Liga suíza, chégalle a oportunidade de cambiar de aires e de continente, e decide cruzar o charco para disputar a MLS estadounidense formando parte do plantel do DC United de Washington, club no que permanece dende setembro ata decembro de 2010. A curta etapa americana daría paso á volta ao equipo no que iniciara a súa carreira, o Servette, que naquela hora estaba na Segunda pelexando por regresar á categoría de honra do fútbol helvético, obxectivo que ía lograr ao final da tempada coa axuda de Carlos Varela.

    Dun xeito un tanto surrealista, porque aínda tiña contrato por dous anos máis coa entidade de Xenebra, e a pesar de que o presidente quería que continuase, confiándolle incluso a dirección das categorías de base cun contrato a moi longo prazo, as discrepancias co adestrador do Servette levan ao larachés a rescindir o contrato co equipo no que se convertera en futbolista profesional case que dúas décadas antes. Tomada a decisión, Carlos recibe ofertas para continuar a súa carreira noutros lares, ofertas que lle chegan dende a propia Suíza, dos Estados Unidos, de Dubai e tamén de España. Esta última opción era a preferida para el e para a súa muller, outra filla da emigración, oriúnda da Coruña, xa que así podía estar cerca de seu pai Eusebio (a nai había unha década que falecera), que, despois de regresar da emigración, establecera de novo o seu domicilio na Laracha.

    Mais, finalmente, Varela optou pola oferta máis próxima, a do F.C. Wohlen, club da Segunda División suíza, co que asina por un ano, ata o final da tempada 2011/12. A súa estadía alí vai ser efémera, xa que as diferenzas co adestrador íano levar a rachar o contrato en outubro, só tres meses despois de estampar nel a súa sinatura. Uns días máis tarde, Carlos fichaba no F.C. Köniz, club do cantón de Berna da Promoción Liga 1, categoría equivalente á Segunda B española, no que permanece ata a campaña 2015/16, que foi cando puxo fin á súa carreira deportiva con 39 anos.

    Por se é do voso interese, a biografía de Carlos Varela, e a de outros futbolistas do municipio, forma parte de 100 anos de fútbol en Arteixo e A Laracha, libro que contou coa colaboración dos dous concellos e que tedes ao voso dispor nas librarías da bisbarra. 

 

O 'ARROLLADOR', O PRIMEIRO EQUIPO DE FÚTBOL DE PAIOSACO?

   Nas Crónicas da Laracha desta semana falamos dos inicios do fútbol en Paiosaco, onde sempre se pensou que os primeiros pasos déraos o Apache, como así o contan Alfonso Pazos Barros, Alfonso de Folgar, e Ricardo Pallas Labrador ‘Quecho’ no libro da autoría de Manolo Rodríguez e Coque Pazos, Paiosaco en imaxes: dos corenta aos setenta.

    Segundo Alfonso¹, o primeiro equipo que houbo en Paiosaco fundárao Ramiro do Alto: "Non sei se non sería algo antes de 1956 porque nós temos xa trofeos anteriores; aínda estivemos facendo reconto deles o outro día, e hai un Trofeo das Cereixas de 1955. O nome de Apache foi certo que se falou, pero non chegou tan sequera a formalizarse e a poñerse por escrito. Precisamente fun eu quen pensou ese nome e Ramiro do Alto o que nolo desaconsellara porque podía ser comprometedor. Tamén me acordo de ir moito á de Che de Andrés para ver que nome se lle poñía ao equipo; eu daquela era un rapaz, tería catorce ou quince anos, o que nos leva a falar do ano 1951 ou 1952”².

   No mesmo libro, Ricardo Pallas ‘Quecho’³ fala de como chegaron as primeiras camisetas a Paiosaco: ”Daquela non había balón nin había botas, nin había nada. Estaban no servizo militar comigo Pepe da tía Mercedes e Moncho de Suares, e, xa se sabe, na mili se alguén che collía a gorra, ti pillábaslla a outro e se alguén che pillaba unha camisa, ti collías outra… Pero nunha ocasión démonos conta que no faiado do cuartel estaba o almacén da roupa vella con dúas portas batentes sen pasador; non había máis que empuxala un pouco e xa abría; para volver pechala tirabas polas dúas follas xuntas e xa quedaba como estaba antes. Así, cos pantalóns de deporte e camisetas que levamos de alí, foi como fixemos a primeira equipación do equipo porque antes non a había”⁴.

    Pois ben, hai unhas semanas, na procura de informacións para un tema sobre o que levamos meses traballando, localizamos na hemeroteca un once anterior: un equipo peisaqués que xogou no verán de 1930 en Meicende co nome de “O Arrollador”.

    Nun artigo no que aparece publicado o programa das festas desta localidade arteixá, o xornal La Voz de Galicia, na súa edición do 14 de agosto de 1930, dá cumprida información sobre os festexos que se ían a levar a cabo os días 15, 16, 17 e 18. Deseguido transcribimos os actos do día 17, que é cando cobra protagonismo “O Arrollador” de Paiosaco:

  “Día 17.— Por la mañana, hará el recorrido el celebre gaitero “El Rey chiquito" y se quemara mucho fuego por el célebre pirotécnico “El Lluco”. A las diez, saldrá el Ramo con la banda y todo el pueblo hasta el campo y terminado esto, el célebre barítono Augusto, cantará al aire libre el “Adiós a la vida”. A las cinco de la tarde, partido de fútbol, entre los equipo “Los invencibles" de Meicende, y “El Arrollador” de Payosaco. A las siete, merendiñas al aire libre bajo los castiñeiros, amenizadas por la banda de los “Afamados . A las nueve, bailes de verbena. A las once, fuegos artificiales, bombas de palenque, luces de bengala y globos”⁵.

La Voz de Galicia, 14 de agosto de 1930, p. 2

   Sería este “Arrollador” o primeiro equipo de fútbol de Paiosaco? Todo parece indicar que si, mais a hemeroteca é unha verdadeira caixa de sorpresas!

____________

1 Nado no ano 1937.

2 Vid. Rodríguez López, Manuel & Pazos Crespo, Manuel ‘Coque’ (2011): Paiosaco en Imaxes: dos corenta aos setenta. Concello da Laracha, pp, 30-31.

3 Nado no ano 1932.

4 Vid. Rodríguez López, Manuel & Pazos Crespo, Manuel ‘Coque’ (2011): Paiosaco en Imaxes: dos corenta aos setenta. Concello da Laracha, pp. 34-35.

5 Vid. Va Voz de Galicia, 14 de agosto de 1930, páx. 2.

 

HISTORIA DO C.D. GOLMAR (1ª parte)

   Na memoria de boa parte da veciñanza de Golmar, aínda resoan os berros de ánimo aos once valentes que cada domingo defendían a camiseta do equipo de fútbol da parroquia, o Club Deportivo Golmar, que estivo federado durante máis de vinte temporadas e que xa hai case un cuarto de século que desapareceu.

    Corrían os anos 70 cando un grupo de mozos, dos poucos que aínda non fixeran a maleta da emigración, decidiron crear na parroquia un equipo de fútbol para tratar de emular as filigranas dos astros que viran no Mundial de 1974, entre eles os lendarios Beckenbauer e Johan Cruyff, grandes protagonistas da memorable final que gañaron os teutóns por 2-1. Precisamente, nese Campionato do Mundo participou con Arxentina Quique Wolff, daquela futbolista do River Plate e que era xenro de Arturo Queijo Pose, veciño de Golmar que emigrara a Arxentina coa súa dona Amparo Rodríguez Cambón, natural de Vilaño, e coa súa cativa Mara, quen andando no tempo íase converter na muller do nomeado Quique Wolf. Mais esta historia xa vola contarei noutra ocasión.

    Aquel grupo de mozos de Golmar estaba capitaneado por Luciano Mallo García, verdadeira alma desta entidade que, sobre o ano 1975, empezou a xogar como peña os seus primeiros partidos nun campo que prepararan por aqueles días nas brañas de San Cristovo.

    Tras varias temporadas participando na liga de peñas empezouse a falar da posibilidade de dar un paso máis aló federando ao equipo. Inicialmente a idea tivera moi boa acollida na parroquia mais, para levala a cabo, quedaba por diante un arduo traballo na Beria, lugar onde a familia do C.D. Golmar ía levantar o seu “teatro dos soños” particular: o Campo do Pinar, que estaba na mesma zona que hoxe ocupan as instalacións do Club de Tiro Olímpico O Pinar.

    Foron moitas as horas (e cartos) que alí se investiron para cumprir o soño e, tamén,  os requisitos que esixía a Federación Galega. Como o campo era algo costento, houbo que sacar terra dun lado e botala no outro, achanzar, facer o cerrume, o peche perimetral do terreo de xogo e, naturalmente, os vestiarios e a cantina. Unha vez rematada a obra, o Club Deportivo Golmar solicitoulle á Federación que lle dese o visto e prace ao seu novo recinto deportivo. E así, pouco despois, tras a luz verde do ente federativo, o club larachés, que tivo en Luciano Mallo García ao seu primeiro presidente, botaba a andar como equipo federado integrando o grupo 1º da Terceira Rexional. 

Bandeirola co escudo do C.D. Golmar

    O debut producíase o 7 de xaneiro de 1979, data na que o acadaban un empate (2-2) no campo do Sueiro. Unha semana máis tarde o Golmar xogaba o seu primeiro partido como local, empatando 4-4 no Campo do Pinar diante do Sarandóns. Na crónica semanal de Víctor Castro, El Ideal Gallego publicaba o seguinte sobre ese histórico enfrontamento:

“Inauguración del campo del Golmar y fotos para la posteridad. Hasta el minuto 40 ganaba el Sarandones por un gol a cero. A continuación aumentó la cuenta a dos de penalti, un minuto después otro penalti y el Golmar logra su gol. Otro penalti para el Sarandones y el 1-3 queda en el marcador. En la continuación puso el Golmar el 2-3, volviendo a despegarse el Sarandones con un 2-4, hasta que en una encomiable reacción, el once local, logró empatar el partido. Muy bien los dos equipos, en especial el Golmar, que supo crecerse ante un tanteador adverso. El señor Oís Rico magnífico, señaló en el plazo de cuatro minutos tres penaltis, sin que nadie protestase los mismos¹.”

    Logo dun novo empate (2-2) en Suevos na terceira xornada da competición, chegaría a primeira victoria diante dos seus seareiros tras impoñerse ao Ledoño por 3-2. O Golmar remataría aquela primeira temporada como equipo federado nunha meritoria quinta praza da táboa clasificatoria, gañando cinco partidos, empatando sete e perdendo seis.

    Unha reestruturación federativa levou ao equipo a competir na temporada 1979/80 no grupo II da Segunda Rexional A, que integraban clubs como o Bergantiños, Paiosaco, Campanal de Loureda (que sería o campión), Atlético Arteixo, Penouqueira, Laracha, Cerceda ou Club do Mar de Caión. O Golmar rematou a campaña no posto duodécimo con 13 puntos, dous máis que o Larín e seis máis que o Penouqueira, pechacancelas da competición con tan só 7 puntos.

    Na campaña 1980/81 o club ocupa unha meritoria novena praza no grupo II da Segunda Rexional A. Para o recordo queda un partido do que, despois de tantos anos, aínda se fala en Golmar de cando en vez: a histórica vitoria conseguida na xornada 21ª diante do todopoderoso Bergantiños por 3-1 con goles de Rodríguez, Cesáreo e Lito. 

El Ideal Gallego, 15 de abril de 1981

    Na tempada seguinte, a 81/82, o equipo descende de categoría logo de ocupar a antepenúltima praza do grupo II da Segunda Rexional A, na que nunca máis volvería a competir ao longo da súa historia. 

   Futbolistas de aqueles primeiros anos como equipo federado foron os porteiros Pedro e Maximino; os irmáns Antonio e Amador Fuentes; Mallo; Hipólito Rodríguez 'Lito'; Manuel Carnota; Cesáreo Souto; Hipólito González; os irmáns Antonio, Manolo e José Martínez; José Liñares; Ramiro Rodríguez; José Cambón; Antonio Arijón; Antonio Riveiro; os irmáns Jesús e José Dubra; os tamén irmáns Donatilo e José Rodríguez, Varela, José Manuel, Minocho, Germán, Verdía... 

Formación do C.D. Golmar no Campo do Pinar. Arriba, de esquerda a dereita: Pombo -vicepresidente-, Mallo -presidente-, Dubra, Cambón, Amador, Germán, Chucho Dubra, Ramiro O Rubio, Jaime, Emilia -a madriña do equipo-, Juan -delegado- e Antonio -directivo-. Abaixo: Tilo, Manolo, Minocho, Antonio, Rodríguez, Lito e Suárez (Cortesía de Hipólito Rodríguez 'Lito')

(...CONTINUARÁ)

 

_________

1 Vid. El Ideal Gallego, 18 de xaneiro de 1979, páx. 20.

 

HISTORIA DO C.D. GOLMAR (2ª parte e fin)

   Ao final da campaña 1982/83, na que o equipo é 10º no grupo 1º da Terceira Rexional, Luciano Mallo García, abandonaba a presidencia da entidade, pasando a ocupar o seu lugar Jesús Cabeza. Nun artigo publicado en xuño de 1983, El Ideal Gallego informaba o seguinte:

El C.D. Golmar, equipo representativo de esta parroquia larachesa, ya tiene definitivamente compuesta la junta directiva, formada por los siguientes señores: presidente, Jesús Cabeza Bolón; vicepresidente, Cesáreo Vieites Juncal; tesorero, José Castro Puente; secretario, José Cameán Pérez; delegado, José Fernández Bello; y vocales, Donatilo Rodríguez Vázquez, Belarmino Esperante, José Iglesias Loureiro y José Barreiro Prego. La junta directiva incorporó a su cuadro técnico, como preparador físico, a David García Suárez y como entrenador ocupará estas funciones Belarmino Esperante¹.”

   Nesa mesma época, en xullo de 1983, tamén botaba a andar o Trofeo Concello da Laracha cos cinco equipos federados que naquela hora había no municipio: Club do Mar de Caión, Laracha C.F, U.D. Paiosaco, o propio C.D. Golmar e o San Román C.F., que se federada nese ano e que participaría durante tres tempadas na segunda categoría da Liga da Costa. Precisamente, San Román C.F. e C.D. Golmar foron os equipos que xogaron o primeiro partido da historia do devandito Trofeo Concello da Laracha, nunha eliminatoria previa na que o once de Cabovilaño venceu por 2-1.

    Un décimo terceiro posto na táboa clasificatoria (nun campionato de 14 equipos) na tempada 1983/84 e un honroso sétimo na 84/85, participando sempre no grupo 1º da Terceira Rexional, ían poñer fin á etapa do C.D. Golmar no Campo do Pinar e comezar unha nova noutro recinto deportivo, o Campo do Igrexario, tamén chamado Campo da Feira.

    Ese cambio dun campo ao outro foi o motivo polo que o equipo non competiu durante a tempada 1985/86, volvéndose a federar na seguinte. Nesta campaña 1986/87 Luciano Mallo retorna á presidencia da entidade e o ex xogador José Liñares é o adestrador dun Golmar que ocupa a sétima praza do grupo 1º da Terceira Rexional que estaba integrado por oito equipos.

    Estamos nunha época na que o club era coñecido como o Boca Juniors da bisbarra por gastar indumentaria semellante a do popular equipo arxentino, con camiseta azul e franxa horizontal amarela. O Golmar é quinto na tempada 87/88; sétimo na 88/89; quinto na 89/90 e quinto na 90/91, participando en todas estas campañas no grupo 1º da Terceira Rexional. 

Formación do C.D. Golmar (El Ideal Gallego, 16 de agosto de 1991)

    Nos noventa a entidade tamén crea o equipo xuvenil e non son poucos os rapaces da Laracha que optan por defender a camiseta do Golmar. Se cadra os bocadillos dos adestramentos e o bo ambiente que alí existía tiñan algo que ver no asunto.

    O Golmar era un exemplo de subsistencia no que a clubs deportivos se refire, e o medio millar de habitantes da parroquia abofé que se sentía ben orgulloso de que o seu equipo de fútbol enarborara o nome da freguesía pola provincia.

    A principios da década dos noventa seguía na presidencia Luciano Mallo García, que desde 1975, cando aínda era peña, soamente permanecera un ano desligado da directiva. O resto do cadro de dirixentes completábase naquela hora con José Dubra Fernández, José Cameán Pérez, Antonio Arijón e os irmáns Germán e Antonio Ribeiro. Ningún deles dubidou en poñer todo o seu esforzo persoal á hora de conseguir nivelar o capítulo orzamentario que naqueles tempos cifrábase nunhas 400.000 pesetas (uns 2.400 €) que eran afrontadas a base das cotas sociais, algunha subvención municipal e mesmo con diñeiro dos dirixentes, da veciñanza e dos propios xogadores. No que a competición ligueira se refire, o C.D. Golmar ocupa o posto 11º da táboa ao final da campaña 1991/92 (nunha liga de 14 equipos) e é o pechacancelas (posto 16º) na 92/93, ambas disputadas no grupo 1º da Terceira Rexional. Hipólito González era o adestrador do equipo nesta época e contaba con xogadores (se nos esquecemos de alguén avisade por favor) como o porteiro Suso; os defensas Pepe, Lito, José María, Caamaño e Siso; os centrocampistas Suso I, Carlos, Suso II e David; e os dianteiros Martín (xuvenil), O Rubio e Sande.

  A entidade inicia a tempada 1993/94 cun notable incremento orzamentario: 1.200.000 pesetas. Segue, un ano máis, Luciano na presidencia e José Gómez 'Coiro' está á fronte da parte técnica contando con futbolistas como o porteiro Juan; os defensas, Lito, Sande, Bolita, Chema, Rivas, Ramón e Luís; os medios Carlos, Agustín (que viñera do Club do Mar), Paco, Carlos Alberto, Roberto I e Roberto II (ambos procedentes dos xuvenís do Paiosaco); e os dianteiros Siño, Alberto Varela, Álex e Diego (que viña de xogar no Marte). O equipo volve a ser o pechacancelas (posto 15º) da competición, neste caso do grupo 3º da Terceira Rexional.

    Nese grupo 3º da Terceira Rexional o Golmar é 14º (penúltimo) na campaña 94/95 e unha vez máis pechacancelas (liga de 16 equipos) na 95/96. Na tempada seguinte Ramiro Rodríguez, un vello coñecido da casa, que naquel momento levaba cinco anos sen adestrar, faise cargo do equipo que seguía presidindo Luciano Mallo. Un ano máis, o Golmar ocupa ás últimas posicións da táboa, quedando no posto 11º da competición ligueira (liga de 13 equipos).

La Voz de Galicia (Edición Bergantiños), 13 de setembro de 1996

    Os últimos anos da década dos 90 o equipo xoga encadrado no grupo 4º da Terceira Rexional, onde é penúltimo na campaña 97/98 (liga de 10 equipos); outra vez penúltimo na 98/99 (liga de 10 equipos) e pechacancelas na 1999/2000 (liga de 16 equipos), que foi a última tempada que o C.D. Golmar disputou como equipo federado.

Formación do C.D. Golmar  na segunda metade dos anos 90

    Nesa última tempada da historia do club xa non estaba na presidencia o incansable Luciano Mallo, merecedor dun monumento na parroquia polo esforzo e traballo de tantos anos. Gelasio da Laracha foi o último presidente desta entidade que xa hai case un cuarto de século que desapareceu mais que continua a estar moi presente na memoria de toda a veciñanza e de todos os futbolistas que vestiron nalgunha ocasión a súa camiseta!

(FIN)

____________

1 Vid. El Ideal Gallego, 26 de xunio de 1983, páx. 21.