Eulogio
Suárez Rodríguez
era un
asturianonatural
de Miranda (Avilés) que se gañaba a vida como latoeiro (persoa que
fai ou vende obxectos de latón) e como mestre, daqueles mestres que
ensinaban as primeiras letras, os números e o máis básico.
Como
artesán ambulante que era, o noso protagonista viña con
certa
regularidade
a
Galicia a vender os seus produtos de
caldeirería.
Facía a ruta do vello Camiño de Santiago establecéndose nas casas
de xente coñecida, ata que o amor fixo acto de presenza. Enamorouse
de Josefa Garda, unha moza do lugar da Ramiscosa (Sofán, Carballo)
que
quedou
embarazada. Vendidos os obxectos, Eulogio regresa a Asturias. Meses
despois aparece de novo pola nosa bisbarra e, ao saber que ía ser
pai, na primavera de 1892 decide casarse con Josefa e asentarse
definitivamente aquí xunto coa súa familia asturiana. Alugan unha
taberna en Montemaior, Eulogio tivo un almacén, imparte
escola na zona,
un irmán seu empezou coa chamada Casa Juanito de Sofán... familia
emprendedora, abofé!
Eulogio
e
Josefa
tiveron
dez fillos,
dos que tres morreron
sendo
moi cativos.
Unhas
semanas despois de finar Basilisa, a filla máis nova do matrimonio,
o caldeireiro
queda viúvo logo de que a tuberculose lle arrebatara
a vida a Josefa aos 36 anos. Trala perda da súa muller, e cunha
ampla prole que alimentar, Eulogio segue adiante cos seus negocios.
Nesa
época chega desde Asturias un primo seu,
Pepe, que
tamén
eralatoeiro-caldeireiro.
Os
dous curmáns acudían a feira de Paiosaco
a abastecerse
de provisiónse
a levar artigos
de caldeirería
para
Montemaior.
Pepe estaba casado, pero facíalle
as beiras á filla do propietariodo
colmado.
Este
feito pouco lle agradaba
a Eulogio, quen avisou
ao
pai
da moza,
e
esta cortou todo trato con ese pretendente deixando a Pepe moi
disgustado.
Á
semana seguinte de cortarse
esa incipiente relación, cando regresaba doutra feira cun carro
tirado por unha mula xunto ao seu fiel can Blas, Eulogio foi
asasinado en Casás Longos (hoxe
Casas
Longas)
o
28 de marzo de 1915.
Tiña 43
anos, levaba pouco máis de seis anos viúvo e deixaba aos seus sete
fillos desamparados.
Nas
semanas posteriores
o crime foi noticia de interese na prensa da época, mesmo en medios
da outra parte do Atlántico. Mais, con todo, non
quedou constancia escrita do resultado das investigacións xudiciais.
No
lugar
do
crime a
súa familia erixiu un cruceiro
que lembrao
macabro suceso,
que ao
longo de máis dun século perviviu na memoria de xeracións de
veciños e dos descendentes do latoeiro asturiano.
Chegados
a este punto, seguro que vos preguntades quen matou a Eulogio Suárez,
non si? Pois as respostas están en "La
ruta de Eulogio", libro
da autoría da profesora
e investigadora deste caso, Sandra Aldao Pereira, que
indagou
exhaustivamente sobre a vida e morte neste arduo traballo ao que lle
dedicou máis dun ano.
No
seu
libro, Sandra non
só
desvela co máximo detalle posible todo o relacionado co suceso,
senón
que, nun
exercicio de contextualización,
explica polo
miúdo como era a vida dos
caldeireiros
de Miranda e
a súaxerga
(obron);
cóntanos
a lenda dos cravos de Cristo, tan vinculada a este gremio; a
biografía de Eulogio; que
pasaba no mundo por
aqueles días de 1915; ofrécenos a versión do caso; comenta
a evolución de Casás Longos a Casas Longas; comenta diversos aspectos do
cruceiro; e
finalmente fala da última ruta de Eulogio e as que sempre percorría
recomendando a visita de diversos lugares da bisbarra. O
libro pódese
adquirir, en prevenda,
na web da Editorial Cuatro Hojas.
Por
certo que para o
venres,
28 de marzo, está prevista unha
ofrenda floral no
cruceiro (17:00
h.)
e
un funeral de 110 aniversario (18:00
h.)
na capela
de Santa Margarida de Montemaior, xusto
antes (19:00
h.)
da presentación do
libro, a cargo de Sandra Aldao, no
Mesón A Taberna de
Montemaior.
Como
ben di o xornalista Santi Garrido, “será
un momento de recuperar un feito
lutuoso
e,
de paso, de fomentar o
seu coñecemento
a través de paseos polos
seus
espazos
e
camiños,
que tanta vida (e
morte)
tuvieron”.
FONTES:
ALDAO
PEREIRA, SANDRA (2025):
La ruta de Eulogio,
Editorial Cuatro Hojas.
GARRIDO
RIAL, SANTIAGO (2025): ¿Quién
mató a Eulogio Suárez?,
La
Voz de Galicia, Edición Carballo, 16 de febreiro.
As
persoas que seguides esta bitácora sabedes que levamos certo tempo
falando dos Masetti Blanco, unha familia arxentina de orixe
italiano-galega sobre a que publicamos dúas crónicas ao longo das
últimas semanas, unha delas con protagonismo para María Esclavitud
Blanco, veciña de Caión que emigrara á Arxentina nos anos vinte do
século pasado (aquí tes a súa crónica: http://cronicas-da-laracha.blogspot.com/2025/03/maria-esclavitud-blanco-unha-caionesa.html) e outra sobre un dos fillos desta muller, o popular xornalista Jorge
Masetti (aquí tes a súa crónica: http://cronicas-da-laracha.blogspot.com/2025/03/masetti-o-xornalista-guerrilleiro.html).
Pois ben, o protagonismo das Crónicas
da Laracha
desta semana é para Alejandro “Mono” Masetti, neto de María
Esclavitud Blanco que xogou na primeira metade da década dos 80 no
Hockey Club Liceo da Coruña. Esta é a súa historia.
O
noso homenaxeado nace en Avellaneda, Arxentina o 22 de outubro de
1958. Segundo nos contou a súa
filla Florencia, os seus inicios no hóckey sobre patíns foron no
Racing Club onde, cun patinar propio de quen se inicia moi pronto
sobre as catro rodas, non tarda en destacar como dianteiro cun estilo
de xogo máis ben temperamental, de accións instintivas e rápidas.
O
seu bo facer no Racing levaríao a formar parte da selecciónporteña
(é dicir, da cidade de Buenos Aires1)
na primeira metade dos setenta, cando aínda era un adolescente
imberbe.
Alejandro Masetti, terceiro pola dereita da fila superior, formando parte da selección porteña en 1974 (Cortesía da súa familia)
Na
pista, o “Mono” Masetti daba conta dunha ampla noción do ritmo
do partido, polo que destacaba en cambios de velocidade e manobras
repentinas que o habilitaban na área rival.
Imaxe da selección porteña a mediados dos anos setenta. Arriba, de esquerda a dereita, Fabián Sánchez, Alejandro Masetti, Pedro Acosta, Esteban Etcheverry, Favio Saracho e Gati. Abaixo, na mesma orde, Potro Castro, Gustavo Malaver, Fabián Ramos e Gustavo Costas (Cortesía da familia de Alejandro Masetti)
En
1975 debuta coa selección arxentina coa que xoga, nese mesmo ano,
varios partidos en España. Durante esa época vaise consagrando como
unha das grandes estrelas do hóckey do seu país, levando certo
paralelismo na súa traxectoria deportiva cun rapaz algo máis novo
que el que non ía tardar en converterse no rei do planeta fútbol:
Diego Armando Maradona. De feito en 1977 o 'Pelusa' e o 'Mono' foron
dous dos deportistas nominados ao 'Premio Clarín a la Revelación
Deportiva'. O propio xornal Clarín publicaba o seguinte sobre o noso
protagonista:
ALEJANDRO
MASETTI
(Hóckey
sobre patines)
Integrante
de los planteles de Rácing y la selección argentina. De muy buena
actuación en los torneos locales y en la serie internacional
disputada durante el año. Se destacó en los partidos contra la
selección española y el Club Sporting de Portugal, base del
poderoso combinado de ese país.
Recorte do nomeamento ao Premio Clarín á Revelación Deportiva de 1977 (Cortesía da familia de Alejandro Masetti)
O
deportista de orixe caionesa finalmente sería galardoado co Premio
Revelación de Hóckey.
Alejandro Masetti, no centro da imaxe, co Premio Clarín de 1977 (Cortesía da súa familia)
Nesos
anos 70 Arxentina comeza a erosionar o monopio que tiñan as
potencias ibéricas e queda subcampioa do Mundo do campionato
celebrado en Oviedo en setembro de 1976. Dous anos máis tarde, o
seleccionado albiceleste conságrase Campión Mundial por primeira
vez na súa historia ao vencer a España por 3-1 no Parque de Mayo de
San Juan. Masetti, despois de entrar na preselección e de xogar varios partidos amigables, finalmente non
estaría presente nesta cita mundialista. Un Mundial de Hóckey
sobre patíns que orixinalmente íase xogar en Australia, pero foi
trasladado a Arxentina, concretamente á cidade de San Juan, que xa
fora sede en 1970. Nese equipo campión estaban, entre outros, Daniel
Martinazzo -mellor xogador do certame-, Mario Agüero e Mario Rubio,
xogadores que uns anos despois defenderían a camiseta do Liceo.
Nos
anos oitenta, Alejandro “Mono” Masetti segue destacando naquel
Racing dos arqueiros Roberto Guzmán e Óscar Fernández, os defensas
Carlos Vidal, Gabriel Capelo e Guillermo Calvo, e os dianteiros
Marcelo Fossa, Pablo Irusta, Carlos Antón, Sergio Masetti (irmán
do noso protagonista)e
o propio Alejandro, quen, logo de facer xira por Brasil co seu equipo
en 1983, da o salto a Europa para fichar no Liceo.
Alejandro Masetti, no centro da fila superior, nunha formación co Rácing dos primeiros anos oitenta (Cortesía da súa familia)
Naquela
época o Deportivo aínda estaba lonxe de converterse nun dos grandes
do fútbol español, polo que o hóckey sobre patíns era o "deporte
rei" na capital coruñesa e os partidos rexistraban grandes
entradas que podían chegar a rondar os 10.000 espectadores no Pazo
dos Deportes de Riazor nos enfrontamentos importantes. Cun dos mellores
grupos da súa historia, o Liceo ía acadar todos os títulos
posibles.
A lenda liceísta comeza na temporada 1981-82, pois
foi durante o transcurso da mesma cando empezou a selar os primeiros
títulos para as vitrinas do equipo, daquela denominado Liceo Caixa
Galicia, que naquel entón tiña a súa sede na Praza de Lugo da
cidade herculina.
O
primeiro título dos coruñeses chegou na súa primeira participación
na Copa da CERS, na que os verdes derrotaron na final disputada a
dobre partido ao HC Monza italiano por 12-4 na Coruña e 6-8 en
Monza. Dúas semanas antes, o 18 de xullo de 1982, o Liceo
conquistara a súa primeira Copa do Rei en Alcoi (Alacant) tras
impoñerse ao Reus Deportiu por 8 goles a 5. A estos dous triunfos
uniusellese o subcampionato conseguido na División de Honor.
Na
temporada seguinte, a 1982/83, o Liceo logra o seu primeiro título
de Liga, o cal supuxo un verdadeiro fito na historia estatal deste
deporte xa que se trataba do primeiro equipo non catalán que
conseguía tal logro con xogadores como Huelves, Taibo, Areces,
Alabart, Rubio, Martinazzo, Alejandro Avecilla, Pujalte, Carlos
Figueroa, Celso e Óscar Rey, por diante dun F.C.Barcelona que viña
de gañar as seis edicións anteriores de xeito consecutivo. A partir
daquel entón as vitrinas da escuadra coruñesa non pararon de
almacenar títulos, non só a nivel nacional, senón tamén a nivel
europeo e mundial.
Tras
arduas xestións, o Liceo incorpora ás súas filas ao internacional
arxentino Alejandro Masetti para reforzar ao equipo na temporada
1983/84. O xogador de orixe caionesa chega á Coruña nas primeiras
horas do 20 de agosto de 1983 acompañado do adestrador liceísta, o
seu compatriota Carlos Gil, que desde que
aterrara na Coruña en 1976, o Liceo convertérase no porto de
entrada en Europa das grandes estrelas do hóckey sobre patíns da
Arxentina, xogadores que se caracterizaban polo seu patín, técnica
e esa raza que enamorou ao público da Coruña. O primeiro arxentino
que vestiu de verdibranco foi o propio Carlos Gil, que estivo na
pista seis temporadas (desde a 1976-77 ata a 1982-83) e como técnico,
20 máis. A él seguíronlle o lendario Daniel Martinazzo (10
temporadas); Mario Agüero (2); Mario Rubio (6); Alejandro Masseti
(1); Roberto Roldán (6); Raúl Montserrat (6), Facundo Salinas (11),
Osvaldo Díaz (2), Carlos López (5), Martín Payero (11); Fabricio
Marimón (3); Sergio Burgoa (2); ou entre outros moitos, Pablo
Álvarez, que estivo no Liceo durante sete temporadas.
Como
non podía ser doutro xeito, Carlos Gil foi o encargado da
contratación do noso homenaxeado en Buenos Aires a quen o xornalista
coruñés
Roberto Moskowich lle realiza a seguinte entrevista poucas horas despois de
chegar á cidade herculina:
La Voz de Galicia, 21 de agosto de 1983
“Apenas
llegado a La Coruña, localizamos a Masetti en casa del dirigente
liceísta Javier Chaver, con cuya familia comió en compañía de
Carlos Gil y Pedro Ventura. Mientras tomaban café, lo entrevistamos.
-¿Que
siente al encontrarse ya en La Coruña?
-Estoy
muy contento, pues se cumple uno de los mayores anhelos de mi vida,
tanto a nivel personal como deportivo.
-¿Estuvo
alguna vez en España?
-Es
la segunda vez que vengo. La anterior fue en el año 1975, formando
parte de la selección argentina.
-¿Le
ilusionaba venir al Liceo Caixa Galicia?
-Estoy
contentísimo de venir al Liceo, equipo al que considero el más
importante de España en estos momentos. Por otra parte, para los
jugadores sudamericanos es lo máximo estar en las competiciones
europeas. Por eso dije que he visto cumplidos mis mayores anhelos
como deportista.
-¿Quién
le recomendó el equipo coruñés?
-La
gente del Liceo que me conocía ya de haberme visto jugar aquí en
1975. Allá también me vieron en un par de ocasiones.
-¿Por
qué se tardó tanto en confirmar su fichaje?
-Había
problemas con el pase, pues la Confederación Argentina pedía una
cifra importante en dólares. El tema lo manejó muy bien Carlos Gil,
y al final hubo acuerdo. La verdad es que de los pormenores no estoy
muy enterado.
-¿Cuáles
han sido las condiciones económicas?
-Creo
que son buenas para ambas partes. Todavía no se han concretado del
todo, pero no habrá problemas.
-¿Por
cuántas temporadas fichó?
-Por
una, de momento.
-¿Ficha
personal?
-Tengo
24 años, nací en Buenos Aires y estoy soltero. Mido 1,72 metros y
peso 75 kilos.
-¿En
qué equipos ha jugado?
-Siempre
en el Racing de Buenos Aires.
-¿Internacional?
-Desde
el año 1975 hasta el 78.
-¿Qué
priva más en usted, la técnica o la eficacia?
-Sin
ningún género de dudas, la eficacia; mi fuerte es el gol.
-¿Cree
que podrá cubrir el hueco dejado por Agüero?
-No
considero que venga a cubrir ningún hueco, sino a jugar todo lo que
puedo y a ser útil al Liceo en grado máximo.
-¿Espera
triunfar?
-Sin
ninguna duda, pues en caso contrario no hubiese venido a La Coruña
¿Tiene
ascendencia gallega?
-Mi
abuela es de Cayón, un puerto del que me han dicho es precioso. Uno
de estos días viajaré hasta allá para conocerlo.
Panorámica actual da vila de Caión (Xabier Maceiras)
-¿Qué
referencias tiene de sus nuevos compañeros?
-Al
único que conozco, aparte de Mario Rubio, es a Areces, y ahora acabo
de conocer también a Pedro Ventura. Tengo muy buenas referencias de
todos los integrantes del equipo.
-¿Jugará
ya el “I Trofeo Ciudad de Vigo”?
-Si
el entrenador lo estima conveniente, desde luego. Lógicamente, por
mi parte estoy deseoso de ser útil al Liceo desde el primer momento,
y mi disposición es inmejorable2”.
O
compromiso de Masetti co Liceo ía ser rigoroso e exemplar “ya que
-recorda a súa filla Florencia- el entrenamiento en el club era
diario, desde la tarde hasta la noche. El desempeño en esa categoría
implicaba la disciplina de un jugador profesional, adecuándose a las
restricciones horarias que el club imponía, a la vez que durante el
día se formaba como entrenador y además trabajaba como instructor
de hóckey”.
Uns
meses despois, en decembro dese 1983, Alejandro contrae matrimonio na
Coruña con Adriana Díez, un casamento do que daba fe o xornal La
Voz de Galicia do seguinte xeito:
“En
la capilla del colegio Liceo La Paz se casaron ayer tarde Alejandro
Masetti, jugador del Liceo Caixa, y Adriana Díez. Ambos jóvenes, de
24 años, se conocieron en Buenos Aires, de donde son naturales.
Ofició la ceremonia religiosa el padre Andrés Rumbo, capellán del
colegio Liceo y fueron padrinos Enrique Díez y María Ángeles
Zuccalá, padres de la novia. Portó las arras la niña Natalia Gil,
hija del entrenador del Liceo Caixa, Carlos Gil. Al acto asistieron
compañeros y amigos de los novios y numerosos invitados, entre los
que se encontraban los presidentes de las federaciones Española y
Coruñesa de Patinaje, Antonio González y Méndez Azpiroz.
Masetti
no se recató en manifestar que estaba más nervioso durante la
ceremonia de la boda que por la mañana, en el partido que su equipo
jugó contra el Dominicos, al que ganó 5-3, siendo Masetti autor de
dos de los goles del Liceo Caixa3”.
La Voz de Galicia, 9 de decembro de 1983
Masetti
soamente ía xogar esa temporada 1983/84 no Liceo. Lucindo a casaca
n.º 7, marcou 28 goles na Liga, competición na que o cadro liceísta
foi terceiro; 9 goles na Copa de Europa que os verdes perderon na
final a dobre partido co F.C. Barcelona (6-2 e 2-3); e 5 goles na
Copa do Rei, título que o Liceo acadou tras eliminar nas semifinais
ao Cerdanyola e vencer na final disputada na Coruña ao F.C.
Barcelona por 4-2. O partido de volta contra o Cerdanyola, no que Masetti foi
goleador, pódese ver aquí:
Masetti, primeiro pola dereita da fila inferior, co Liceo campión da Copa do Rei da temporada 1983/84 (Cortesía da súa familia)
Rematado
o seu compromiso co Liceo, o neto de María Esclavitud retorna a
Buenos Aires, onde se suma como xogador profesional ao Club Atlético
Huracán. Alí, grazas en gran medida á preparación física e
técnica obtida na Coruña, destaca notablemente na liga local. A súa
estadía en “el Globo”, que é como se coñece a este equipo na
Arxentina, ía constituir unha época dourada na carreira do "Mono" Masetti.
Masetti, con sudadeira negra no centro da fila superior, co Huracán nos anos oitenta (Cortesía da súa familia)
Entrada
xa a década dos anos noventa, Alejandro decide colgar os patíns e
dedicarse á dirección técnica. Nese posto ía destacar pola súa
capacidade de condución de grupos, que puxo de relevo un carisma
natural para o liderado.
Desde
aqueles anos exerceu como Director Técnico tanto da Primeira
División arxentina como das categorías inferiores dos clubes
Gimnasia y Esgrima de Buenos Aires (G.E.B.A), San Lorenzo de Almagro,
Harrod’s Gath e Chavez.
Alejandro Masetti, segundo pola esquerda da fila superior, co San Lorenzo de Almagro (Cortesía da súa familia)
Alejandro
Masetti faleceu en Buenos Aires o 7 de xullo de 2024 aos 66 anos de
idade. Sirva esta pequena homenaxe dende a terra da súa avoa paterna
para manter viva a súa memoria.
FONTES:
-Moskowich,
Roberto (1983): Masetti, internacional argentino, está seguro de
triunfar en el Liceo Caixa, o 21 de agosto.
-Varela,
María (2019): Una lista de 25 liderada por Daniel Martinazzo,
La Opinión A Coruña, 28 de outubro
https://es.wikipedia.org/wiki/Hockey_Club_Liceo
_________________
1Nese
momento cada provincia da Arxentina tiña a súa propia selección e
no caso de Buenos Aires, a Capital Federal, era a selección
porteña.
2
Entrevista de Roberto Moskowich a Alejandro Masetti publicada en La
Voz de Galicia,
o 21 de agosto de 1983.
