O ENTROIDO DE MONTEMAIOR (2ª PARTE E FIN)

   Nunha viaxe carnavalesca que iniciamos nos anos 50 no lugar de Vilariño e que rematamos nos 80 no Xestal, a semana pasada recordabamos nestas Crónicas da Laracha como se celebraba o Entroido en Montemaior… unha viaxe na que homenaxeamos a aquel grupo de mozos e mozas da parroquia que durante unha década causou gran sensación entre as xentes da comarca coas carrozas-comparsas que deseñaban cada ano. Se aínda non lestes a crónica da semana pasada, tédela ao voso dispor aquí: http://cronicas-da-laracha.blogspot.com/2024/02/o-entroido-de-montemaior-1-parte.html 

  Pois ben, despois de que aquel grupo de rapaces do Xestal, A Ferreira, O Batalo e doutros puntos da contorna abandonara a actividade entroideira a finais dos anos 80, outro grupo de mozos de Montemaior non tardou en coller o testemuño, como si dun equipo de atletismo se tratara, e con eles ía volver a alegría á parroquia nesta época do ano levándose a palma, como xa fixeran os seus “pais artísticos”, na creatividade, organización, deseño de carrozas, coreografías, etc., en moitos dos Entroidos que se celebraban na comarca de Bergantiños.

   O novo grupo do que estamos a falar era a Asociación de Veciños de Montemaior, que se constituiu como tal en outubro de 1995 co obxectivo de traballar arreo a prol da recuperación da tradición popular da parroquia e da bisbarra.

   A actividade deste colectivo ía arrancar cunha pequena festa organizada o día de Reis do 96, mais pódese dicir que o inicio oficial da agrupación foron os actos desenvolvidos o martes de Entroido dese ano, o 20 de febreiro de 1996. A neve dese día non arredou aos centenares de persoas que asistiron en Santa Margarida, convenientemente disfrazados para a ocasión, a unha voda de Entroido no que casaban, como se facía no pasado, dúas persoas maiores da parroquia. Neste caso, a parella estaba formada por Ulpiano Landrade Carrodeguas e Dolores Fuertes de Barriga, os dous maiores de 60 anos. A cerimonia culminara cun gran banquete no que participaron cerca de cincocentos veciños da freguesía. Os platos do devandito banquete, no que non faltara o tradicional pastel, foran aportados pola veciñanza e por comerciantes das localidades próximas. Naquel inesquecible día tampouco faltara a actuación dos grupos de baile e gaitas da entidade formados principalmente por mozos e mozas baixo a denominación de Devandoira.

 

Ulpiano Landrade Carrodeguas e Dolores Fuertes de Barriga na voda de Entroido de 1996

Voda de Entroido celebrada en Santa Margarida en 1996 (La Voz de Galicia, 31 de xaneiro de 1997)

(La Voz de Galicia, 22 de febreiro de 1996)

  A asociación veciñal estaba formada naquel momento por 130 socios. No Entroido de 1997 ían parodiar, coa comparsa “Carrada de leite”, as manifestacións que os gandeiros galegos realizaban naquela época para combatir a supertasa leiteira, un espectáculo que recibiu na Coruña o premio especial na categoría de carrozas. 

 

Membros da asociación veciñal desfilando na Coruña (La Voz de Galicia, 9 de febreiro de 1997)

  Uns días despois de desfilar na capital herculina o escenario da parodia fora Santa Margarida, aínda que os participantes, subidos en carros e acompañados por vacas de considerables dimensións, realizaran previamente un percorrido por outros lugares. Na representación, as reinvidicacións dos gandeiros, recreadas desde o humor e a retranca, exhibían uns argumentos capaces de convencer a calquera ministro español ou comunitario. No recinto rezaban pancartas que deixaban de manifesto a calidade do leite de Montemaior:

“En calidade e sabor,

a leite de Montemaior

sempre foi a mellor”

   Mais a representación principal estaba por chegar. Coas vacas no chan, unha vez reprimidos os seus impulsos polas numerosas vareadas que recibiron dos seus coidadores, varios membros do grupo de teatro da asociación cultural representaron no palco unha comedia sobre as cuotas dun gandeiro da parroquia coa ministra de Agricultura e os ministros comunitarios no seu intento de convencelos da calidade da leite de Montemaior. Xusto de Ribadela, o afanoso labrego da parroquia, recibe a noticia de que a Unión Europea pretende poñer límites á produción. Nun intento de solucionar o problema, primeiro ponse en contacto co Sindicato Pobre Galego e o seu representante, Lidia Sembra, mándao a Madrid como portavoz da asociación de produtores de Montemaior para entrevistarse coa ministra de Agricultura, Pirola del Palacio. Antes, Lidia Sembra, recoméndalle que vaia vestido axeitadamente ás Cortes e que lle leve un regaliño á ministra. Xusto non ten problemas para cumprir coa recomendación, porque «toda miña vida traballei nas cortes». Aquela lendaria representación ía rematar cos actores lanzando leite e bolsas de auga a un público entregado que, segundo algunha persoa alí presente, moito disfrutou coa parodia. O colofón da xornada chegaba coa lectura do Testamento.

   No Entroido de 1998 o grupo continuou distinguíndose pola súa orixinalidade na organización de comparsas e escenificacións carnavaleiras, como a parodia realizada no campo de Santa Margarida sobre o programa televisivo “Supermartes”, outro enorme éxito no que actuaran quince persoas da asociación que fixeron chorar de risa ao numeroso público alí congregado. 

 

(La Voz de Galicia, 19 de febreiro de 1998)

  Días despois a asociación tamén desfilaba, con máis de corenta membros, coa comparsa “O Fertimón de Montemaior”, carroza coa que gañaron diversos premios na bisbarra, entre eles o premio na categoría de máis de oito compoñentes do desfile celebrado na Laracha.

  En 1999 optaron por recuperar de novo escenas tradicionais de Galicia e construíron e «carretaron» polos desfiles da comarca cun hórreo que formaba parte da súa comparsa “A Esfolla de Montemaior”, co que un ano máis gañaron na Laracha o primeiro premio na categoría de máis de oito compoñentes. 

 

"A esfolla de Montemaior" foi a comparsa do grupo veciñal en 1999

(La Voz de Galicia, 16 de febreiro de 1999)

  Coa chegada do novo século a tradición entroideira de Montemaior foi esvaecendo ata que chegou un momento no que se deixou de celebrar. Agardando que a xuventude actual da parroquia retome algún día esa tradición, vaia dende aquí o noso agradecemento por ese importante labor que fixeron seus pais e seus avós durante tanto anos!